Zbokthi – shkaqet dhe trajtimet e mundshme

Zbokthi – shkaqet dhe trajtimet e mundshme
05.11.2024

Zbokthi shfaqet kur copa të thata të lëkurës së kokës shkëputen. Kuptimi i shkakut bazë mund t’ju ndihmojë të menaxhoni, trajtoni dhe parandaloni zbokthin.

Lexoni për simptomat më të zakonshme të zbokthit dhe mënyrat për të përmirësuar shëndetin e kokës.

Çfarë e shkakton zbokthin?

Zbokthi është shpesh i lidhur me dermatitin seborrheik (DS), i cili shkakton kruajtje në kokë. Është aq i zakonshëm sa prek rreth gjysmën e popullsisë së rritur në mbarë botën.

Shumë faktorë mund të kontribuojnë në zhvillimin e zbokthit, kështu që identifikimi i saktë i shkakut të kokës së thatë dhe të irrituar mund të jetë i vështirë. Disa nga shkaqet e mundshme përfshijnë:

  • sekrecione nga gjëndrat dhjamore
  • kolonizimi kërpudhor në sipërfaqen e lëkurës
  • larja e rrallë me shampo, e cila mund të shkaktojë grumbullimin e qelizave të lëkurës dhe të shkaktojë luspa dhe kruarje
  • larja e tepërt me shampo, e cila mund të thajë kokën
  • krehja e flokëve shumë ose me forcë, që mund të shkaktojë fërkime në lëkurën e ndjeshme të kokës
  • një reagim ndaj produkteve të kujdesit personal, i njohur si dermatit kontakti, që bën kokën të irritohet dhe kruhet
  • dëmtim nga dielli
  • presion i tepërt në kokë nga kapelet
  • një dietë e cila nuk përmban disa lëndë ushqyese
  • ekspozimi ndaj pluhurit ose papastërtive

Disa njerëz mund të jenë më të predispozuar ndaj zbokthit për arsye të panjohura. Për shembull, meshkujt kanë më shumë gjasa të kenë zbokth sesa femrat. Simptomat mund të shfaqen që gjatë pubertetit, por zbokthi mund të zhvillohet në çdo moshë.

Njerëzit që kanë tendencë për të pasur flokë më të yndyrshëm ose që jetojnë me disa sëmundje (si sëmundja e Parkinsonit, HIV, ose të tjera që prekin sistemin imunitar) kanë gjithashtu një rrezik më të lartë.

Simptomat e zbokthit

Simptomat kryesore të zbokthit përfshijnë copa të lëkurës dhe një kokë që kruhet dhe është me luspa. Luspat e yndyrshme zakonisht grumbullohen në flokë dhe supet dhe shpesh përkeqësohen gjatë stinës së vjeshtës dhe dimrit kur ajri është i thatë.

Simptomat mund të jenë më të rënda për disa njerëz.

Simptomat e zbokthit përfshijnë:

  • luspa yndyrore
  • kruarje
  • pjesë të irrituara në lëkurën e kokës dhe nganjëherë në fytyrë
  • zbokth në vetulla
  • rënie të flokëve
  • luspa të thata në lëkurën e fytyrës

Si të shpëtoni nga zbokthi

Medikamentet, qofshin ato me recetë apo pa recetë, mund të ndihmojnë në eliminimin e zbokthit. Disa metoda të thjeshta mund të lehtësojnë gjithashtu tharjen e kokës.

Ekspertët zakonisht rekomandojnë shampot kundër zbokthit dhe trajtimet për kokën. Shoqata Amerikane e Dermatologjisë (AAD) rekomandon hapat e mëposhtëm:

  • Ndiqni udhëzimet: Duke qenë se ka shumë lloje të shampove kundër zbokthit, dhe secila ka udhëzime të ndryshme, është e rëndësishme të lexoni dhe ndiqni udhëzimet e produktit të zgjedhur. Sigurohuni që të dini nëse duhet ta lini shampon në kokë për një kohë të caktuar përpara se ta shpëlani ose nëse duhet ta shpëlani menjëherë.
  • Përkujdesje për lloje të ndryshme flokësh dhe lëkure: Njerëzit me flokë të dredhur, të trashë, ose kaçurrela mund të kenë nevojë të lajnë flokët sipas nevojës dhe të përdorin shampo kundër zbokthit vetëm një herë në javë, pasi disa produkte mund të thajnë flokët. Njerëzit me flokë të hollë ose të drejtë mund të kenë nevojë të lajnë flokët çdo ditë dhe të përdorin shampo kundër zbokthit dy herë në javë. Këshillohet të flisni me një dermatolog të certifikuar për të rekomanduar produktet më të përshtatshme për llojin e flokëve dhe lëkurës tuaj, si dhe frekuencën e përdorimit.

Shampot tipike kundër zbokthit përmbajnë përbërës që ndihmojnë në lirimin e luspave nga koka ose synojnë rritjen e kërpudhave Malassezia, të cilat mund të luajnë rol në zhvillimin e zbokthit. Këta përbërës mund të përfshijnë:

  • ketokonazol
  • sulfid seleni
  • qymyrguri
  • pirition zinku

Megjithatë, AAD këshillon të shmanget përdorimi i shampo-së me qymyrguri. Kjo shampo mund të ndryshojë ngjyrën e flokëve të çelët dhe ta bëjë kokën më të ndjeshme ndaj diellit. Nëse e përdorni, merrni masa shtesë kur ekspozoheni ndaj diellit.

Trajtime natyrale për zbokthin

Nëse dëshironi të provoni disa metoda natyrale në shtëpi përpara se të përdorni zgjidhje të medikuara, disa njerëz rekomandojnë:

  • Sodë buke: Fërkoni butësisht sodë buke në kokë gjatë dushit dhe shpëlajeni pas disa minutash.
  • Uthull molle: Përzieni 1/4 filxhan uthull molle me 1/4 filxhan ujë. Aplikojeni në flokë për 15 minuta deri në një orë, pastaj shpëlajeni. Bëjeni këtë dy herë në javë.
  • Vaj kokosi: Fërkoni 3 deri në 5 lugë çaji vaj kokosi në kokë dhe lëreni për 1 orë. Pastaj, lani flokët me shampo dhe shpëlajeni.
  • Lëng limoni: Fërkoni 2 lugë çaji lëng limoni në kokë dhe shpëlajeni. Më pas, fërkoni një lugë tjetër të përzier me 1 filxhan ujë. Bëjeni këtë çdo ditë.
  • Aloe vera: Fërkoni aloe vera në kokë përpara se të lani flokët.
  • Vaj ulliri: Fërkoni 10 pika në kokë. Mbulojeni me një kapuç dushi dhe lëreni gjatë natës. Lani flokët në mëngjes me shampo.

Kujdesuni që metodat në shtëpi nuk kanë gjithmonë mbështetje shkencore. Disa njerëz mund të kenë reaksione ndaj përbërësve natyralë. Provojeni produktin në një zonë të vogël për të paktën 24 orë përpara se ta aplikoni në një zonë më të madhe.

Si të parandaloni zbokthin

Ju mund të zvogëloni ose parandaloni zbokthin duke ndjekur praktikat e mëposhtme:

  • Praktikoni higjienën e kokës: Bëni më të mirën për të rezistuar dëshirës për të prekur kokën, veçanërisht nëse keni ndjesi për kruajtje.
  • Gjeni balancën e duhur për larjen me shampo: Shampoja shpesh është e mjaftueshme për të mbajtur vajrat në kontroll, por mos përdorni shumë produkte në flokë pasi kjo mund të irritojë kokën.
  • Reduktoni stresin: Stresi mund ta përkeqësojë ose madje ta rëndojë zbokthin për disa individë.
  • Merrni ajër të freskët: Hulumtimet tregojnë se ekspozimi i rregullt në natyrë, veçanërisht kur ajri është më i pastër, mund të ndihmojë në reduktimin e grumbullimit të vajrave në kokë.
  • Masazhoni kokën: Masazhi mund të ndihmojë në parandalimin e simptomave të zbokthit.
  • Mbroni kokën nga dielli: AAD rekomandon mbajtjen e një kapele me strehë të gjerë për të mbrojtur kokën nga rrezet UV të dëmshme.

Kur të kërkoni ndihmë

Shumë raste të zbokthit mund të trajtohen në mënyrë efektive me shampo pa recetë dhe masa të tjera të stilit të jetesës.

Megjithatë, zbokthi nuk është arsyeja e vetme pse mund të keni një kokë që kruhet. Nëse zbokthi juaj është veçanërisht i vështirë ose kruarës, mund të keni psoriazë, ekzemë ose një infeksion të vërtetë kërpudhor. Një mjek mund të ndihmojë.

Flisni me një mjek nëse kruarja nuk largohet ose koka bëhet e irrituar ose fryrë. Konsultohuni gjithashtu nëse shampot nuk ndihmojnë, nëse shfaqet zbokthi në fytyrë apo në zona të tjera, ose nëse kruarja fillon të ndikojë në jetën tuaj të përditshme.

Ndonjëherë, simptomat mund të tregojnë për kushte të tjera më serioze si keratoza aktinike apo Tinea capitis (myku i kokës), prandaj është më mirë të kontrolloheni për të marrë trajtimin më të mirë të mundshëm.

Të fundit

Më të lexuarat