Ushqimi i qenushit – Gjithçka që duhet të dini për shëndetin dhe zhvillimin e tij të duhur

Nga momenti që sillni qenushin tuaj në shtëpi, ushqimi është një nga elementët më të rëndësishëm për zhvillimin dhe mirëqenien e tij. Por për të qenë të sigurt që po i jepni qenushit tuaj fillimin më të mirë në jetë, është thelbësore të kuptoni çfarë, si dhe si shpesh duhet të ushqehet. Ky udhëzues i plotë do t’ju ndihmojë të bëni zgjedhjet më të mira për mikun tuaj të ri me katër putra.

1. Pyeteni për ushqimin që ka ngrënë deri më tani

Përpara se të merrni qenushin nga një mbarështues ose qendër shpëtimi, pyesni për markën dhe llojin e ushqimit që ai ka konsumuar. Kjo ju ndihmon të shmangni ndërrime të papritura që mund të çojnë në probleme të tretjes. Kur qenushët janë tetë javësh, ata duhet të jenë të shkëputur nga nëna dhe të jenë duke ngrënë ushqim të ngurtë.

Një mbarështues serioz duhet t’ju ofrojë disa ditë furnizim me ushqimin që ka ngrënë deri më tani. Nëse qenushi nuk është mësuar ende me ushqim të ngurtë në këtë moshë, është shenjë për t’u tërhequr.

2. Si të kaloni në një ushqim tjetër

Nëse dëshironi ta kaloni qenushin në një markë tjetër ushqimi, bëjeni këtë ngadalë. Zgjatja e tranzicionit për një javë deri në 10 ditë ndihmon në shmangien e problemeve me barkun. Filloni duke përzier një sasi të vogël të ushqimit të ri me të vjetrin dhe shtoni gradualisht më shumë ushqim të ri çdo ditë.

Nëse kaloni nga ushqimi i lagësht në atë të thatë, mos u çuditni nëse qenushi fillon të pijë më shumë ujë – kjo është plotësisht normale.

3. Zgjedhja e ushqimit të duhur

Dyqanet janë të mbushura me dhjetëra lloje ushqimesh për qenushë. Zgjedhni gjithmonë një ushqim të etiketuar si “i plotë” dhe të përshtatshëm për moshën dhe madhësinë e qenit tuaj. Ushqimet “të plota” përmbajnë të gjithë nutrientët që i nevojiten qenushit dhe nuk kanë nevojë të kombinohen me asgjë tjetër.

Për këlyshët, është thelbësore të përdorin ushqim të formuluar enkas për fazën e rritjes, të paktën deri në moshën njëvjeçare – ndoshta edhe më gjatë për racat e mëdha, sipas rekomandimit të veterinerit.

4. Sa shpesh duhet ta ushqeni qenushin?

Nga 8 javë deri në 4 muaj: 4 vakte në ditë
Nga 4 deri në 6 muaj: 3 vakte në ditë
Pas 6 muajsh: 2 vakte në ditë (një në mëngjes, një në mbrëmje)

Konsistenca është thelbësore. Ushqimi në të njëjtat orare çdo ditë krijon një rutinë që ndihmon qenushin të ndihet i sigurt dhe i parashikueshëm në mjedisin e ri.

5. Ku duhet ta ushqeni qenushin?

Zgjidhni një vend të qetë dhe të pandërprerë për ushqim. Kjo ndihmon qenushin të fokusohet në vaktin e tij pa stres ose konkurrencë. Nëse keni kafshë të tjera shtëpiake, ushqejini veçmas derisa të ambientohen me njëri-tjetrin.

6. Qenushi im ha shumë shpejt – çfarë të bëj?

Nëse qenushi juaj e përpin ushqimin, merrni masa për ta ngadalësuar. Tasat “puzzle” ose lodrat si Kong e bëjnë më sfiduese marrjen e ushqimit, duke reduktuar rrezikun e fryrjes – një gjendje serioze dhe kërcënuese për jetën, sidomos tek racat e mëdha.

7. Ushqyerja me aktivitet – kombinim i argëtimit dhe zhvillimit mendor

Lodrat ushqyese ose tasat që kërkojnë përpjekje për të marrë ushqimin janë perfekte për zhvillimin mendor dhe parandalimin e sjelljeve të padëshiruara. Zgjidhni lodra të përshtatshme për moshën dhe përvojën e qenushit, dhe rriteni gradualisht nivelin e vështirësisë.

8. Si të kuptoni nëse qenushi është në peshë të shëndetshme

Mbipesha tek qentë është një problem i zakonshëm, dhe shpesh pronarët nuk e vërejnë. Ja disa mënyra të thjeshta për ta kontrolluar:

Forma e trupit: Duhet të shihni një bel të dallueshëm nga lart. Nëse trupi duket oval, ai mund të jetë mbipeshë.
Brinjët: Duhet t’i ndjeni lehtë brinjët, pa qenë shumë të dukshme.

Mos harroni – një qenush në formë të mirë është një qenush i lumtur dhe me jetë të gjatë!

9. Përveç ushqimit, a duhet të përshijë edhe ndonjë vitaminë apo suplement?

Shumë pronarë qenushësh duan të sigurohen që po i japin mikut të tyre gjithçka që i duhet për t’u rritur i fortë dhe i shëndetshëm. Por përgjigjja e thjeshtë është:

Jo, zakonisht nuk ka nevojë për suplemente ose vitamina shtesë nëse qenushi juaj po ushqehet me një ushqim të plotë dhe të balancuar për qenushë.

Ja pse:

Ushqimet komerciale të etiketuar si “të plota” janë të formuluara për të përmbushur të gjitha nevojat ushqyese të qenit në atë fazë të jetës (këlysh, i rritur, i moshuar).
Këto ushqime përfshijnë sasinë e nevojshme të kalciumit, fosforit, vitaminave dhe mineraleve të tjera, në përpjesëtim të saktë.

Kur mund të nevojitet një suplement?

Vetëm në këto raste:

Veterineri juaj e rekomandon, zakonisht pas analizave ose për ndonjë problem specifik (si deficitet gjenetike ose sëmundje të diagnostikuara).
Qenushi ushqehet me dietë shtëpie (homemade), ku është më e vështirë të sigurohet balanca ushqyese. Në këtë rast, suplementimi është thuajse gjithmonë i domosdoshëm dhe duhet bërë me ndihmën e një veterineri ose nutricionisti veterinar.

Kujdes: Suplementimi i gabuar, sidomos me kalcium, mund të jetë i rrezikshëm

Kalciumi i tepërt mund të dëmtojë zhvillimin e kockave, sidomos te qenushët e racave të mëdha, dhe të shkaktojë deformime të kockave ose çrregullime skeletore.

Për sa kohë që po ushqeni qenushin me një ushqim cilësor dhe të përshtatshëm për moshën e tij, nuk ka nevojë të shtoni vitamina apo kalcium shtesë – përkundrazi, kjo mund të bëjë më shumë dëm sesa mirë.

Po, absolutisht – sasia e ushqimit që duhet t’i jepni qenushit tuaj varet nga pesha aktuale, mosha dhe raca (ose madhësia e pritshme e rritur). Ja një përmbledhje e thjeshtë dhe praktike që mund t’ju ndihmojë:

Tabela e përgjithshme për ushqyerjen ditore të qenushëve (gram/ditë)

(bazuar në ushqim të thatë komercial cilësor)

Pesha aktuale e qenushit	2–3 muaj	4–5 muaj	6–8 muaj	9–12 muaj
1–3 kg (raca të vogla)	100–200g	80–150g	60–130g	50–100g
4–10 kg (mesatare)	200–400g	180–350g	150–300g	130–270g
11–25 kg (të mëdha)	300–550g	350–600g	300–550g	250–450g
26–40+ kg (gjigante)	400–700g	500–800g	450–750g	400–700g

Ky është një udhëzues mesatar. Etiketa e ushqimit që po përdorni do të ketë një tabelë më të saktë që bazohet në përmbajtjen kalorike të produktit.

Rëndësia e racës dhe madhësisë përfundimtare

Racat e vogla (p.sh. Chihuahua, Pomeranian) rriten më shpejt dhe kanë metabolizëm më të shpejtë – prandaj shpesh kanë nevojë për ushqim më energjik dhe më shumë vakte.
Racat e mëdha dhe gjigante (p.sh. Labrador, German Shepherd, Great Dane) kanë rrezik më të lartë për çrregullime të kockave nëse mbipeshohen – ndaj duhet të ushqehen me sasi të kontrolluar dhe ushqim të posaçëm për racat e mëdha.

Këshilla praktike

Lexoni gjithmonë etiketën e ushqimit që përdorni – ajo do të ketë udhëzime për sasinë sipas peshës dhe moshës.
Përdorni një peshore kuzhine për të matur gramët saktë në vend që të ushqeni “me sy”.
Kontrolloni peshën e qenushit çdo 1-2 javë për t’u siguruar që po rritet në mënyrë të shëndetshme.
Nëse qenushi juaj mbetet shumë i uritur ose po shëndoshet shpejt, konsultohuni me veterinerin.

Konkluzioni

Të ushqyerit e një qenushi është shumë më tepër sesa thjesht mbushja e një tasi. Është një komponent kyç për shëndetin fizik dhe emocional të kafshës suaj. Me informacionin e duhur, mund të krijoni një bazë të fortë për një jetë të gjatë, të lumtur dhe të shëndetshme për mikun tuaj besnik.

Shumë mirë që e kërkon këtë — burimet dhe referencat janë të rëndësishme kur bëhet fjalë për kujdesin ndaj shëndetit të kafshëve. Informacioni që të ofrova më sipër është përmbledhur dhe verifikuar nga burime profesionale dhe autoritative në fushën e kujdesit veterinar, ushqimit të kafshëve dhe organizatave bamirëse për kafshët. Më poshtë janë burimet kryesore që mbështesin të dhënat që të dhashë:

Referencat kryesore për informacionin që ndamë:

British Veterinary Association (BVA)
- https://www.bva.co.uk
- Politika dhe udhëzime mbi ushqimin, suplementet dhe kujdesin ushqimor për qenushët.
PDSA – People’s Dispensary for Sick Animals (UK)
- https://www.pdsa.org.uk
- Informacion shumë i detajuar mbi ushqyerjen e qenushëve, shëndetin, mbipeshën, lodrat ushqyese, tranzicionin e ushqimit dhe ushqyesit interaktivë.
RSPCA (Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals)
- https://www.rspca.org.uk
- Udhëzime për sjelljen e qenushëve, zakonet e ushqyerjes dhe rëndësinë e rutinës dhe përkujdesjes.
Pet Food Manufacturers’ Association (PFMA) – UK
- https://www.pfma.org.uk
- Standarde mbi formulimet e ushqimeve të balancuara për qenushët dhe tabela të detajuara për sasinë sipas moshës dhe peshës.
WSAVA – World Small Animal Veterinary Association
- https://www.wsava.org
- Udhëzime për zgjedhjen e ushqimit të duhur dhe rëndësinë e dietës së ekuilibruar për qenushët dhe qentë në zhvillim.
The Kennel Club (UK)
- https://www.thekennelclub.org.uk
- Informacione rreth edukimit të qenushëve, ushqyerjes, sasisë së rekomanduar ditore dhe ndërrimit të ushqimit.
VetCompass – Royal Veterinary College
- https://www.rvc.ac.uk/vetcompass
- Studime të bazuara në të dhëna reale për obezitetin te qentë në Mbretërinë e Bashkuar.
American Kennel Club (AKC)
- https://www.akc.org
- Artikuj të thelluar për sasinë e ushqimit për racat specifike, këshilla për ndërrimin e dietës dhe përdorimin e lodrave ushqyese.