Thoi i futur në mish (Onychocryptosis): Shkaqet, simptomat dhe trajtimi

Thoi i futur në mish, i njohur mjekësisht si onychocryptosis, është një gjendje e zakonshme dermatologjike që ndodh kur skaji i thoit rritet dhe futet në lëkurën përreth. Kjo situatë shkakton inflamacion, dhimbje dhe shpesh çon në infeksion. Më së shpeshti prek gishtin e madh të këmbës, por mund të ndodhë edhe te thonjtë e tjerë.

Shkaqet

Shkaqet më të zakonshme të thoit të futur në mish përfshijnë:

• Prerja e gabuar e thonjve: Prerja shumë e shkurtër ose në mënyrë të rrumbullakët e rrit rrezikun që thoi të hyjë në mish.
• Mbathja e këpucëve të ngushta: Presioni i ushtruar nga këpucët mund të shtyjë thoin drejt lëkurës.
• Traumat në këmbë: Goditjet ose dëmtimet e përsëritura (p.sh. gjatë sporteve) mund të deformojnë rritjen e thoit.
• Predispozita gjenetike: Forma e trashëguar e thonjve ose struktura e këmbës mund të ndikojë në shfaqjen e kësaj gjendjeje.
• Higjiena e dobët: Lagështia dhe bakteret favorizojnë inflamacionin dhe infeksionin.

Simptomat

Simptomat zakonisht përparojnë gradualisht dhe përfshijnë:

• Dhimbje në skajin e thoit, veçanërisht gjatë ecjes ose presionit
• Skuqje dhe ënjtje në zonën përreth
• Sekrecione me qelb në raste infeksioni
• Rritje e ndjeshmërisë lokale
• Rritje e indit të butë (granulacion) mbi thoin

Komplikimet

Nëse nuk trajtohet, një thua i futur në mish mund të çojë në:

• Infeksione të thella bakteriale
• Formim të abscesit
• Inflamacion kronik dhe dhimbje të vazhdueshme
• Te pacientët diabetikë: rrezik i lartë për infeksione serioze dhe gangrenë

Trajtimi

Trajtimi konservativ (në fazat e hershme):

• Vendosja e kompresave të ngrohta për të zbutur zonën dhe reduktuar inflamacionin
• Prerja e kujdesshme e thoit, duke shmangur kthimin e mëtejshëm në mish
• Vendosja e pambukut ose fijeve speciale nën skajin e thoit për ta ngritur atë nga lëkura
• Aplikimi i antiseptikëve lokalë dhe antibiotikëve topikë nëse ka shenja infeksioni

Trajtimi mjekësor:

• Antibiotikë oralë në rast infeksioni të përhapur
• Heqja pjesore ose totale e thoit nga një mjek dermatolog ose kirurg
• Matricectomia: procedurë mjekësore ku hiqet pjesërisht rrënja e thoit për të parandaluar rritjen e gabuar në të ardhmen

Trajtimi kirurgjikal (në raste të përsëritura ose kronike):

• Kirurgjia minimale invazive për heqjen e pjesës problematike të thoit dhe trajtimin e matricës së thoit (zakonisht me fenolizim ose lazer)
• Riparimi i indeve përreth nëse ka ind granulator ose infeksion të avancuar

Parandalimi

Për të parandaluar rikthimin e thoit të futur në mish, rekomandohet:

• Prerja e drejtë e thonjve (jo shumë shkurt, jo në formë të rrumbullakët)
• Përdorimi i këpucëve të rehatshme, që nuk ushtrojnë presion në gishta
• Higjienë e mirë e këmbëve
• Ndërhyrje të hershme nëse vërehen shenja të para

Kur duhet të konsultoheni me mjekun?

Nëse simptomat përkeqësohen, dhimbja bëhet e padurueshme, ose ka sekrecione me qelb dhe skuqje të theksuar, është e rëndësishme të konsultoheni me një mjek. Te personat me diabet, sëmundje vaskulare periferike, apo imunokompromentim, duhet trajtim i menjëhershëm për të shmangur komplikimet serioze.

Referenca:

1. American Academy of Dermatology Association. “Ingrown Toenails.” www.aad.org
2. Mayo Clinic. “Ingrown toenail – Symptoms and causes.” www.mayoclinic.org
3. NHS (National Health Service). “Ingrown toenail.” www.nhs.uk
4. Haneke E. “Contemporary management of ingrown toenails.” Dermatologic Therapy. 2012;25(6):498–509.
5. Heidelbaugh JJ, Lee H. “Management of the ingrown toenail.” American Family Physician. 2009 Mar 15;79(6):507–512.