Shkalla e fertilitetit në Evropë: Në cilin vend renditet Kosova?

Për herë të parë që nga viti 1960, numri i lindjeve të gjalla në BE ka rënë nën 4 milionë, një nga nivelet më të ulëta të lindshmërisë në botë.

Në vitin 2022, numri i lindjeve të gjalla në Bashkimin Evropian arriti nivelin më të ulët që nga viti 1960, sipas të dhënave më të fundit të disponueshme.

Atë vit, vetëm 3.88 milionë foshnja lindën në BE, duke shënuar herën e parë që shifra ra nën 4 milionë.

Shkalla e fertilitetit ra gjithashtu, duke iu afruar niveleve të parë dy dekada më parë. BE-ja kishte një nga normat më të ulëta të lindshmërisë në botë, e përcaktuar si numri i lindjeve të gjalla për grua.

Por si krahasohen normat e lindshmërisë në pjesë të ndryshme të Evropës dhe si ka ndryshuar shkalla e lindshmërisë në Evropë në krahasim me pjesën tjetër të botës?

Ka pasur një tendencë në rënie që nga viti 1960 në numrin e fëmijëve të lindur në BE. Numri më i ulët u regjistrua në vitin 2022 me 3.88 milionë.

Në vitin 1990, 5.1 milionë foshnja lindën në BE, duke shënuar vitin e fundit që lindjet kaluan 5 milionë.

Shkalla e fertilitetit në Kosovë

Shkalla e fertilitetit në Kosovë ka pësuar ndryshime gjatë viteve, duke reflektuar tendencat demografike dhe socio-ekonomike. Sipas të dhënave të fundit, shkalla e fertilitetit në Kosovë qëndron rreth 1.52 fëmijë për grua.

Nga 41 vende ku u bënë matjet, Kosova renditet e 21-ta në listë, më e lartë se mesatarja e vendeve të Bashkimit Evropian, por më e ulët se nivelet e larta të viteve të mëparshme, kur fertiliteti në Kosovë ishte ndër më të lartat në Evropë.

Rënia e fertilitetit në Kosovë lidhet me faktorë të ndryshëm, përfshirë urbanizimin, përmirësimin e arsimimit, dhe ndryshimet në mënyrën e jetesës.

Shkalla e fertilitetit në Evropë

Në vitin 2022, shkalla e lindshmërisë, e cila pasqyron numrin e lindjeve të gjalla për grua, ndryshoi ndjeshëm në BE, duke filluar nga 1.79 në Francë në 1.08 në Maltë sipas Eurostat, zyrës statistikore të BE-së.

Mesatarja për BE-në në tërësi ishte 1.46. Përfshirë Shoqatën Evropiane të Tregtisë së Lirë (EFTA), Britaninë e Madhe dhe vendet kandidate në BE, Gjeorgjia (1.83) dhe Moldavia (1.81) raportuan norma më të larta se Franca.

Ndërsa shkalla më e lartë e lindshmërisë vërehet në Francë, një vend mesdhetar, vende të tjera mesdhetare si Malta (1.08), Spanja (1.16), Italia (1.24), Greqia (1.32) dhe Qiproja (1.37) kanë norma dukshëm më të ulëta.

A po rritet apo po bie shkalla e lindshmërisë në Evropë?

Ekzaminimi i ndryshimeve afatgjata në shkallën e lindshmërisë së BE-së zbulon një prirje të qartë rënëse.

Ishte 2.35 në vitin 1970, niveli më i lartë i regjistruar i regjistruar përpara se të binte në nivelin më të ulët në fund të viteve 1990, duke arritur në 1.4 në 1998, sipas të dhënave të Bankës Botërore.

Më pas filloi të rritet gradualisht, duke arritur një kulm të fundit prej 1.57 në 2016.

Në vitin 2022, shkalla totale e lindshmërisë në BE ishte 1.46 lindje të gjalla për grua, duke iu afruar niveleve të parë në fillim të viteve 2000, të cilat ishin rreth 1.4.

Shkalla e lindshmërisë ka ndryshuar ndjeshëm në vendet e BE-së gjatë 20 viteve të fundit, duke u ulur në 13 nga 27 Shtetet Anëtare të BE-së midis 2002 dhe 2022.

REFERENCA: