Shenjat dhe simptomat e ankthit

Shenjat dhe simptomat e ankthit
02.02.2025

Shenjat dhe simptomat, si shqetësimi i tepërt dhe kërkimi i sigurisë, mund të ndihmojnë në identifikimin e dikujt që vuan nga ankthi. Të gjithë ndiejmë ankth apo frikë herë pas here, por në disa raste, këto ndjenja mund të jenë të vazhdueshme dhe të forta sa të ndikojnë në jetën e përditshme. Ankthi i vazhdueshëm mund të jetë shenjë e një çrregullimi ankthi.

Ekzistojnë disa lloje të çrregullimeve të ankthit, por të gjitha kanë një simptomë të përbashkët: frikën dhe shqetësimin e tepërt. Faktorët stresues afatgjatë ose situatat që shkaktojnë ankth mund ta përkeqësojnë këtë gjendje. Simptomat nuk janë vetëm psikologjike, por mund të shfaqen edhe fizikisht ose të ndikojnë në sjelljen dhe humorin tuaj.

Njohja e simptomave të ankthit mund t’ju ndihmojë të kërkoni mbështetje kur është e nevojshme. Më poshtë do të gjeni një përshkrim të detajuar të shenjave të ankthit dhe se si shfaqet ai te njerëzit.

Shqetësimi i Tepërt

Karakteristika kryesore e ankthit është shqetësimi i vazhdueshëm. Të gjithë përjetojmë shqetësim herë pas here, si për shembull për një ngjarje të rëndësishme ose për rezultatet e një analize mjekësore. Por tek njerëzit me çrregullime ankthi, shqetësimi është i tepruar dhe shpesh përqendrohet në skenarët më të këqij të mundshëm.

Nëse keni një çrregullim ankthi, shqetësimi juaj mund të jetë i ekzagjeruar dhe i paarsyeshëm në krahasim me situatën. Për shembull, mund të shqetësoheni për humbjen e vendit të punës edhe kur nuk ka asnjë arsye për këtë, ose mund të mendoni se lidhja juaj romantike do të përfundojë, edhe pse gjithçka po shkon mirë.

Çdo lloj çrregullimi ankthi ka kritere specifike diagnostikuese për shqetësimin. Për shembull, nëse shqetësimi i tepruar vazhdon për të paktën gjashtë muaj, mund të diagnostikoheni me Çrregullimin e Ankthit të Përgjithësuar (GAD).

Njerëzit me ankth shpesh ndihen:

  • Të frikësuar
  • Të shqetësuar dhe të paduruar
  • Nervozë dhe të tensionuar
  • Të lodhur mendërisht dhe fizikisht

Simptomat Kognitive

Ankthi ndikon në mënyrën e të menduarit, kujtesën dhe aftësinë për t’u përqendruar. Personat me ankth mund të kenë vështirësi në fokusim ose mund të shpërqendrohen lehtësisht, gjë që mund të ndikojë në performancën në punë, shkollë ose në jetën e përditshme.

Simptomat e tjera kognitive përfshijnë:

  • Frikën e humbjes së kontrollit
  • Ndjenjën e shkëputjes nga realiteti
  • Hutim dhe vështirësi në të folur
  • Kujtesë të dobët
  • Mendime të frikshme ose imazhe mendore shqetësuese

Simptomat Fizike

Ankthi nuk është vetëm një përvojë emocionale apo psikologjike. Ai aktivizon sistemin e “luftës ose ikjes”, duke shkaktuar simptoma fizike si:

  • Marramendje dhe lodhje
  • Goje të thatë
  • Dhimbje muskulore dhe tension
  • Nauze ose shqetësime në stomak
  • Frymëmarrje të shkurtër
  • Rrahje të shpejta të zemrës
  • Djersitje dhe dridhje

Njerëzit me çrregullim ankthi social mund të skuqen lehtësisht, të kenë zë të ulët dhe të mbajnë një qëndrim të ngurtë trupor për shkak të ndrojtjes dhe pasigurisë.

Ndryshimet në Sjellje

Ankthi mund të ndikojë në sjelljen tuaj. Një nga ndryshimet më të zakonshme është shmangia e situatave që shkaktojnë ankth. Për shembull, mund të shmangni udhëtimin me makinë nga frika e një aksidenti.

Disa njerëz kërkojnë siguri të vazhdueshme nga të tjerët për të ulur ankthin e tyre. Të tjerë mund të përdorin substanca si alkooli ose droga për të qetësuar veten, por në planin afatgjatë, kjo mund ta përkeqësojë ankthin dhe shëndetin mendor.

Gjithashtu, mund të keni probleme me gjumin, duke vuajtur nga pagjumësia ose gjumi me cilësi të dobët. Mungesa e gjumit mund të shkaktojë një cikël të dëmshëm, duke rritur edhe më shumë ankthin dhe stresin.

Simptomat e Agorafobisë

Agorafobia është frika nga vendet që nuk ndihen të sigurta. Njerëzit me këtë çrregullim mund të kenë ankth në hapësira të mbushura me njerëz ose kur janë vetëm jashtë shtëpisë.

Simptomat e agorafobisë përfshijnë:

  • Ankth të fortë ose panik kur ndodheni në ambiente publike
  • Ndjenja e shkëputjes nga realiteti
  • Varësi nga të tjerët për të dalë jashtë
  • Simptoma fizike si dhimbje në gjoks, djersitje dhe marramendje

Simptomat e Çrregullimit Obsesiv-Kompulsiv (OCD)

Njerëzit me OCD përjetojnë mendime të padëshiruara dhe të përsëritura (obsesione), të cilat i shtyjnë të kryejnë veprime të caktuara (kompulsione) për të ulur ankthin e tyre. Për shembull, një person mund të ketë frikë të madhe nga mikrobet dhe të lajë duart vazhdimisht.

Simptomat e OCD përfshijnë:

  • Ankth të lehtësuar përkohësisht nga kompulsionet, por me ndjenjën e lodhjes mendore
  • Vështirësi në funksionimin e përditshëm për shkak të këtyre mendimeve dhe sjelljeve
  • Kalimi i të paktën një ore në ditë duke menduar për obsesionet ose duke kryer kompulsionet

Simptomat e Panikut

Çrregullimi i panikut shkakton episode të frikës intensive, të quajtura sulme paniku. Këto mund të ndodhin papritur dhe të zgjasin nga disa minuta deri në një orë. Simptomat përfshijnë:

  • Zemër të rrahur fort ose dhimbje në gjoks
  • Djersitje, të dridhura dhe ndjenja të nxehta apo të ftohta
  • Frikë nga vdekja apo humbja e kontrollit
  • Vështirësi në frymëmarrje dhe ndjenjë të fikëti

Kur Duhet Kërkuar Ndihmë

Nëse ankthi ndikon në jetën tuaj të përditshme dhe mirëqenien tuaj, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë nga një profesionist i shëndetit mendor. Ankthi mund të çojë në komplikacione si probleme me tretjen, pagjumësi, depresion ose varësi nga substancat.

Një mjek ose psikolog mund të rekomandojë teste për të përjashtuar shkaqe të tjera si çrregullimet e tiroides ose probleme të tjera mendore. Trajtimi mund të përfshijë terapi, medikamente ose ndryshime në stilin e jetës, si ushqyerja e shëndetshme, aktiviteti fizik dhe shmangia e kafeinës, nikotinës dhe stresit të tepërt.

Të fundit

Më të lexuarat