Personat që rrinë zgjuar natën janë më të zgjuar se ata që zgjohen herët, sipas studimit

A je nga ata persona që qëndrojnë zgjuar deri vonë natën, duke lexuar, punuar apo thjesht duke u humbur në mendime e krijimtari? Nëse je, ndoshta e njeh shumë mirë “luftën” me botën që pret që të zgjohesh me lindjen e diellit dhe të funksionosh me ritmin e tyre. Por përpara se të ndihesh fajtor për zakonet e tua të gjumit, ka lajme të mira për ty: shkenca është në anën tënde.
Nga një këndvështrim evolucionar, zgjimi me diellin ka qenë normë. Megjithatë, studimet sugjerojnë se njerëzit që priren të qëndrojnë zgjuar deri vonë – të ashtuquajturit “bufë nate” – mund të jenë më të avancuar nga ana evolutive. Ata shpesh kanë IQ më të lartë dhe janë më të prirë ndaj mendimit krijues. Sipas burimeve si The Independent, individët që devijojnë nga ritmet tradicionale cirkadiane tregojnë një fleksibilitet mendor që është i lidhur me inteligjencën më të lartë.
Nëse ndihesh më energjik rreth orës 21:00, nuk je vetëm. Një studim ka zbuluar se personat që flenë vonë arrijnë kulmin e forcës së tyre në mbrëmje, kur sistemi nervor qendror dhe ngacmueshmëria e palcës kurrizore janë në sinkron. Kjo u jep atyre një avantazh në aktivitete që kërkojnë kreativitet, fokus dhe mendim kompleks, ndërkohë që ata që zgjohen herët përjetojnë një rënie graduale të energjisë pas mëngjesit.
Bufët e natës gjithashtu kanë nivele më të ulëta të kortizolit – hormonit të stresit – në krahasim me mëngjesorët. Një studim që ndoqi njerëz që zgjoheshin para orës 7:21 të mëngjesit gjeti se ata kishin jo vetëm më shumë kortizol, por edhe më shumë simptoma fizike të stresit, si dhimbje koke apo lodhje muskulore. Ndërkohë, ata që zgjoheshin më vonë përjetonin më pak stres dhe ishin emocionalisht më të qëndrueshëm.
Shpesh thuhet se kush zgjohet herët, ka një ditë më produktive. Por realiteti është më kompleks. Studimet tregojnë se edhe pse mëngjesorët janë aktivë herët, bufët e natës ruajnë funksionin e trurit më gjatë gjatë ditës. Në testime, dhjetë orë pas zgjimit, mëngjesorët kishin rënie në aktivitetin e trurit që lidhet me vëmendjen, ndërsa bufët e natës qëndronin të përqendruar dhe të kthjellët.
Ritmi yt cirkadian – nëse je mëngjesor apo bufi natës – është i koduar në gjenet e tua. Ashtu si ngjyra e syve apo gjatësia, preferenca për orarin e gjumit nuk është thjesht çështje zakoni, por biologjie. Ndaj, përpjekja për të ndryshuar thellësisht këtë ritëm mund të jetë e dëmshme dhe e padobishme.
Përfundim: Mos i nënvlerësoni bufët e natës
Pra, herën tjetër që dikush të sugjeron të flesh më herët “për të qenë më produktiv”, kujtoju atyre se Charles Darwin dhe Winston Churchill – dy nga mendjet më të ndritura në histori – ishin gjithashtu bufë nate të famshëm. Bukuria e lindjes së diellit është e pamohueshme, por edhe drita e mendjes që punon në errësirë ka lavdinë e saj.
Referencat: