Nivele të larta të merkurit në tonin e konservuar, rrezik i madh për shëndetin publik në Evropë

Organizatat joqeveritare franceze po ngrenë alarmin për përqendrimin e merkurit në tonin e konservuar pas një hetimi që zbuloi metalin në të gjitha mostrat e marra.
Sipas një raporti të ri nga organizata jofitimprurëse me bazë në Paris, Bloom, e cila përqendrohet në ruajtjen e mjedisit detar, dhe organizata për të drejtat e konsumatorëve, Foodwatch, toni i konservuar në Evropë ka një përqendrim të lartë të merkurit që tejkalon kufirin e lejuar për lloje të tjera peshku.
Organizatat analizuan gati 150 kanaçe toni nga pesë vende evropiane: Gjermania, Mbretëria e Bashkuar, Spanja, Franca dhe Italia.
Ato zbuluan se të gjitha produktet përmbanin merkur dhe 57 për qind tejkalonin kufirin prej 0.3 pjesë për milion (ppm) që zbatohet për peshqit e tjerë.
Konsumi mesatar i tonit në Evropë është mbi 2.8 kilogramë në vit, kryesisht nga produktet e konservuara. Megjithatë, procesi i konservimit dyfishon ose trefishon përqendrimin e merkurit në krahasim me produktin e freskët, sipas Bloom.
Aktualisht, standardi evropian përcakton nivelin maksimal të merkurit në 1 ppm.
“Nuk do të ndalemi derisa të kemi një standard evropian më mbrojtës,” deklaroi Jacquemart.
Ndërkohë, Autoriteti Evropian për Sigurinë e Ushqimit (EFSA) vendosi në vitin 2012 që doza maksimale e pranueshme javore e metilmerkurit të jetë 1.3 mikrogram për kilogram peshë trupore – për krahasim, kjo doze është 0.7 në SHBA, sipas organizatave.
“Nëse zbatojmë pragun maksimal të përcaktuar në rregulloret evropiane, çdo person me peshë mbi 79 kg është në rrezik pas konsumimit të një porcioni. Pra, cila është qëllimi i këtyre standardeve?” pyeti Julie Guterman nga Bloom, e cila udhëhoqi hetimin 18-mujor.
Komisioni Evropian tha në një deklaratë për Euronews Health se “nivellet maksimale për merkurin në ushqime përcaktohen në bazë të të dhënave që kemi mbi praninë reale të merkurit në ushqime”.
“Ne e bëjmë këtë duke monitoruar produktet që vendosen në treg dhe duke marrë parasysh parimin ‘Sa më i ulët të jetë arritshëm në mënyrë të arsyeshme’ kur prodhuesit ndjekin praktikat e mira,” shtoi Komisioni.
Ndërkohë, organizatat joqeveritare pretendojnë se ndikimi i fuqishëm i lobit të industrisë së tonit vendosi normën gjatë viteve 1980 dhe 1990.
OJQ-ja analizoi gati 150 kanaçe ton nga pesë vende evropiane: Gjermania, Mbretëria e Bashkuar, Spanja, Franca dhe Italia. Të gjitha produktet përmbanin merkur.
Metilmerkur – forma më e zakonshme e merkurit kur bëhet fjalë për ushqimin – është klasifikuar si “potencialisht kancerogjen për njerëzit”, që do të thotë se mund të ketë potencialin për të shkaktuar kancer.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), gratë shtatzëna dhe fëmijët janë veçanërisht të ndjeshëm ndaj niveleve të larta të metilmerkurit.
“Merkuri është padyshim një neurotoksinë. Ai është toksik për indet nervore dhe veçanërisht për formimin dhe zhvillimin e trurit që ndodh gjatë jetës fetale dhe në fëmijërinë e hershme,” tha Dr. Philippe Grandjean, profesor i mjekësisë mjedisore në Universitetin e Danimarkës Jugore, në një video të regjistruar që u shfaq në një konferencë për shtyp në lidhje me raportin.
Ekspozimi i fetusit ndaj metilmerkurit mund të çojë në probleme me njohjen, kujtesën, vëmendjen, gjuhën, aftësitë e imta motorike dhe shikimin hapësinor.
“Ne konsumojmë doza të vogla për një kohë të gjatë,” tha Guterman, me këto doza që grumbullohen me kalimin e kohës përmes një procesi të quajtur bioakumulim.
Ky proces shpjegon pse toni është veçanërisht i prirur për t’u ndotur nga merkuri.
Pasi toni – si dhe grabitqarët e tjerë ose speciet me jetë më të gjatë si peshkaqenët apo peshqit shpata – janë më të lartë në zinxhirin ushqimor, ata konsumojnë peshq më të vegjël dhe grumbullojnë më shumë merkur me kalimin e kohës.
Merkuri është i pranishëm natyrshëm në ekosisteme përmes shpërthimeve vullkanike dhe zjarreve pyjore. Megjithatë, aktivitetet njerëzore përbëjnë dy të tretat e burimeve të merkurit për shkak të djegies së qymyrit dhe karburanteve fosile, impianteve të djegies së mbetjeve dhe faktorëve të tjerë.
Kur bashkëvepron me bakteret, si ato të pranishme në oqean, merkuri shndërrohet në metilmerkur, një përbërës toksik dhe bioakumulativ.