Ndotja e Ajrit në Kosovë, IKSHPK: Rreth 1150 vdekje në vit lidhen me cilësinë e dobët të ajrit

Ndotja e ajrit në Kosovë mbetet një problem serioz, me pasoja të rënda për shëndetin e qytetarëve. Sipas Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike në Kosovë (IKSHPK), rreth 1150 vdekje në vit lidhen me cilësinë e dobët të ajrit. Këto shifra alarmante bazohen në një studim të kryer nga Bashkëpunimi i Sfidës së Mijëvjeçarit në Kosovë ndërmjet viteve 2017 dhe 2019.
Një nga viktimat e ndotjes së ajrit është Rrustem Cërnovërni nga Obiliqi, i cili vuan nga emfizema pulmonare, një sëmundje kronike e frymëmarrjes. Për shkak të ndotjes së madhe, ai nuk lejohet të dalë jashtë dhe tashmë një vit jeton me oksigjen. “Imagjinoni, për shkak të ajrit nuk mund të dilja as në ballkon”, thotë ai. Cërnovërni e lidh sëmundjen e tij me pirjen e duhanit dhe sidomos me ndotjen e ajrit në zonën ku jeton, e cila prej dhjetë vitesh ka qenë e ekspozuar ndaj ndotjes nga termocentralet.
Pulmologu Skender Baca thekson se ndotja e ajrit shkakton dëmtime serioze në mushkëri, zemër, tru dhe lëkurë. “Ne jemi vazhdimisht të ekspozuar ndaj ajrit të ndotur, shtatë ditë në javë”, tha ai, duke theksuar rrezikun e madh për shëndetin publik.
Ndërkohë, ekspertja e mjedisit Egzona Shala thekson se ndotja nuk vjen vetëm nga termocentralet, por edhe nga vetë qytetarët. “Çdo qytetar duhet të zgjedhë ecjen, më pas transportin publik dhe më pas veturën. Fatkeqësisht, këtu ndodh e kundërta”, shprehet ajo, duke theksuar se kostot shëndetësore të ndotjes janë shumë më të larta se kursimet ekonomike të përdorimit të makinave.
Prishtina dhe disa qytete të tjera të Kosovës janë renditur si disa nga qytetet më të ndotura në botë në fillim të vitit. Një nga ndotësit më të mëdhenj është termocentrali “Kosova A” në Obiliq, komuna ku jeton edhe Cërnovërni. Për të parandaluar përkeqësimin e situatës, nevojiten masa urgjente për reduktimin e ndotjes dhe mbrojtjen e shëndetit të qytetarëve.