Mungesa e hekurit lidhet me përkeqësimin e shëndetit të trurit, dështimin e zemrës dhe probleme të tjera shëndetësore. Një studim i ri tregon se pothuajse 1 në 3 të rritur kanë mungesë të kësaj lëndë ushqyese të rëndësishme.
Shkencëtarët zbuluan se shumica e njerëzve me mungesë hekuri nuk po marrin suplemente hekuri. Kontrollimi për mungesë hekuri nuk është rutinë, gjë që e bën të vështirë kuptimin e përhapjes së këtij problemi. Një studim i ri, duke përfshirë të dhëna nga më shumë se 8,000 të rritur, na sjell më afër një përgjigjeje.
Studiuesit tregojnë se mungesa e hekurit është më e zakonshme nga sa pritej, duke prekur 29% të të rriturve.
Edhe pse terapitë zëvendësuese me hekur, si suplementet e hekurit, janë përgjithësisht efektive dhe lehtësisht të disponueshme, më shumë se gjysma e individëve me mungesë hekuri nuk po marrin trajtim. Vetëm 22-35% e grave dhe 12-18% e burrave me mungesë hekuri kanë marrë suplemente hekuri, sipas studimit.
Autorët e kërkimit, i cili është publikuar në JAMA Network Open, bëjnë thirrje për më shumë hulumtime për të kuptuar më mirë se si kjo mungesë ushqimore mund të ndikojë në shëndetin e popullsisë. Ata gjithashtu kërkojnë diskutim rreth strategjive të kontrollimit.
Pse hekuri është kaq i rëndësishëm për shëndetin?
Hekuri është një lëndë ushqyese thelbësore që luan një sërë rolesh në trupin e njeriut. Ndoshta roli më i njohur i tij është si përbërës i hemoglobinës, e cila transporton oksigjenin në gjak.
Ai gjithashtu është i rëndësishëm për një sërë procesesh metabolike, përfshirë sintezën e ADN-së dhe prodhimin e energjisë.
Një gjendje e zakonshme e shkaktuar nga rezervat e ulëta të hekurit është anemia nga mungesa e hekurit, por mungesa e tij lidhet edhe me një sërë problemesh të tjera shëndetësore.
Për shembull, sipas autorëve të studimit të ri, mungesa e hekurit lidhet gjithashtu me:
- sindromën e këmbës së shqetësuar
- uljen e aftësisë fizike
- përkeqësimin e funksionit të trurit
- dështimin e zemrës
- rritjen e rrezikut të vdekjes
Ekspertët e konsiderojnë mungesën e hekurit si një nga faktorët kryesorë që kontribuojnë në barrën globale të sëmundjeve.
Si të merrni më shumë hekur në dietën tuaj
Edhe pse mungesa e hekurit është e përhapur, ushqimet e pasura me hekur mund të ndihmojnë në rritjen e niveleve të hekurit.
Burimi më i njohur i hekurit është mishi i kuq. Hekuri nga burimet shtazore quhet hekur heme, ndërsa hekuri nga bimët quhet hekur jo-heme. Nga të dyja, hekuri heme është më i lehtë për trupin që të absorbojë.
Megjithatë, marrja e tepruar e hekurit heme mund të lidhet me rritjen e rrezikut për diabetin e tipit 2, dhe konsumi i tepërt i mishit të kuq lidhet gjithashtu me rritjen e rrezikut për sëmundje të ndryshme.
“Doza bën helmin,” tha Boakye. “Mishi i kuq në vetvete nuk është i dëmshëm në sasi të vogla. Problemi lind kur konsumohet në sasi të tepërta, sidomos pjesë me shumë yndyrë ose në forma të përpunuara, si për shembull sallam apo proshutë,” shtoi ajo.
Boakye shpjegoi se konsumimi i sasive të mëdha të mishit të kuq rregullisht — sidomos mishi i përpunuar — është gjithashtu i lidhur me rritjen e rrezikut për sëmundjet e zemrës, kancerin e zorrës dhe më shumë.
Adrian Hernandez, një dietolog i certifikuar për shëndetin gastrointestinal dhe pronar i AEH Nutrition, i cili nuk ishte pjesë e studimit, shpjegoi se hekuri heme — forma më e lehtë për t’u absorbuar — gjendet edhe në ushqime të tjera përveç mishit të kuq, duke përfshirë:
- shpendët
- peshkun
- guaskat e detit
- vezët
Sa i përket burimeve bimore, “Ushqimet me hekur jo-heme përfshijnë drithërat e plota, barishtet e errëta me gjethe, tofu, arrat dhe farat,” tha ai për Healthline.
Avery Zenker, një dietolog i regjistruar, sugjeroi disa burime të tjera të hekurit jo-heme:
- thjerrëzat
- bizelet
- soja
- tempeh
- fasulet
- frutat e thata (p.sh., fiqtë, hurmat dhe kumbullat e thata)
- salca e domateve
- angjinaret
- patatet
- melasa e zezë
- pluhuri i kakaos
- çokollata e zezë
Zenker, i cili nuk ishte i përfshirë në kërkimin, tha për Healthline se shumë produkte tani janë të pasuruara me hekur gjithashtu.
Sipas Rebecca Russell, një dietologe e regjistruar e mjekësisë funksionale, e cila nuk ishte pjesë e studimit, “Mungesa e hekurit ka qenë një shqetësim i gjatë, duke nxitur kompanitë ushqimore të pasurojnë produktet me bazë gruri, siç janë drithërat e mëngjesit, me hekur shtesë.”
Mënyra të tjera për të mbështetur nivele të shëndetshme hekuri
Përtej fokusimit te ushqimet e pasura me hekur, ka edhe mënyra të tjera për të ndihmuar trupin tuaj të ruajë nivele të mjaftueshme:
Rëndësia e vitaminës C
“Ushqimet e pasura me vitaminë C përmirësojnë përthithjen e hekurit,” shpjegoi Hernandez. Kjo do të thotë se konsumimi i këtyre ushqimeve së bashku me ato të pasura me hekur mund të rrisë më tej nivelet. Hernandez përmendi disa ushqime të pasura me vitaminë C, si:
- frutat agrume
- specat
- domatet
- frutat e pyllit
- frutat tropikale (p.sh., kivi)
Enët e gatimit luajnë një rol
“Një strategji tjetër jo-ushqimore për të rritur nivelet e hekurit është gatimi me enë gatimi prej hekuri,” tha Russell. “Studimet tregojnë se gatimi në tenxhere dhe tigan prej hekuri mund të rrisë ndjeshëm përmbajtjen dhe biodisponueshmërinë e hekurit në ushqim.”
Kafeja, çaji dhe vera
Zenker këshilloi të shmangni çajin ose kafen pranë vakteve. Këto pije përmbajnë tanina që mund të pengojnë përthithjen e hekurit. “Vera e kuqe përmban polifenole që janë treguar gjithashtu se zvogëlojnë përthithjen e hekurit,” shtoi ajo.
Kalciumi
Kalciumi, i cili është i pasur në qumësht dhe produkte të tjera të bulmetit, gjithashtu mund të kufizojë se sa shumë hekur absorbohet. “Nëse po merrni një suplement kalciumi ose po konsumoni ushqime të pasura me kalcium (si bulmeti), përpiquni t’i konsumoni ato në një kohë tjetër nga burimet tuaja të hekurit,” shpjegoi Zenker.
Përfundimi
Një studim i ri zbulon se rreth 1 në 3 të rritur në SHBA ka mungesë hekuri. Megjithatë, një sërë strategjish të thjeshta që nuk mbështeten te konsumi i mishit të kuq mund të ndihmojnë në ruajtjen e niveleve të m