Indeksi i Masës Trupore (BMI) – Çfarë është, si llogaritet dhe çfarë tregon për shëndetin tuaj

Indeksi i Masës Trupore (BMI – Body Mass Index) është një mjet standard mjekësor për shqyrtimin e peshës trupore në raport me gjatësinë, i cili përdoret gjerësisht nga profesionistët e shëndetësisë për të vlerësuar rrezikun për probleme të ndryshme shëndetësore që lidhen me peshën. Edhe pse është një tregues i përgjithshëm, BMI-ja ofron informacion të dobishëm për përqindjen e mundshme të yndyrës trupore.

Si Llogaritet BMI-ja?

Formula e BMI-së është:

Për shembull, një person që peshon 87 kg dhe është 1.63 m i gjatë do ta kishte BMI-në rreth 32.7, që sipas klasifikimeve më poshtë, bie në kategorinë e obezitetit të klasës I.

Kategoritë e BMI-së te të rriturit

Për çfarë përdoret BMI-ja?

BMI-ja shërben si një mjet fillestar për:

• Klasifikimin e peshës trupore
• Vlerësimin e rrezikut për sëmundje të lidhura me peshën, si sëmundjet kardiovaskulare, diabeti i tipit 2, apnea e gjumit, osteoartriti dhe disa lloje kanceresh.
• Monitorimin e përparimit gjatë trajtimit të mbipeshës ose nënpeshës.

Megjithatë, është thelbësore të kuptohet se BMI-ja nuk është një diagnozë, por një pikënisje për analiza më të thelluara.

Rreziqet Shëndetësore të Lidhura me BMI-në

BMI e ulët (nën 18.5) lidhet me:

• Kequshqyerje
• Dobësim të sistemit imunitar
• Anemi
• Rritje e rrezikut për infertilitet dhe osteoporozë

BMI e lartë (mbi 25) mund të shoqërohet me:

• Sëmundje të zemrës
• Hipertension
• Diabet të tipit 2
• Apnea të gjumit
• Osteoartrit
• Disa lloje të kancerit (zorra e trashë, gjiri, fshikëza e tëmthit)
• Problematika të shëndetit mendor, përfshirë depresionin

Kufizimet e BMI-së

Edhe pse është një mjet i shpejtë dhe i lehtë për përdorim, BMI-ja ka kufizime të rëndësishme:

1. Nuk dallon masën muskulore nga dhjami – një atlet me shumë muskuj mund të ketë BMI të lartë, por pak yndyrë trupore.
2. Nuk merr parasysh shpërndarjen e dhjamit në trup – yndyra abdominale paraqet më shumë rrezik sesa yndyra në pjesë të tjera të trupit.
3. Nuk përshtatet me të gjitha grupmoshat apo gjinitë – përdorimi i njëjtë i grafikëve për meshkuj dhe femra, si dhe për të moshuar, nuk është gjithmonë i saktë.
4. Nuk është i përshtatshëm për grupe të veçanta, si:
   • Fëmijët dhe adoleshentët (përdoret një grafik i veçantë bazuar në moshë dhe gjini)
   • Gratë shtatzëna
   • Atletët dhe bodibilderët
   • Të moshuarit
   • Njerëz me çrregullime të muskujve

Mjetet Alternativë të Matjes së Yndyrës Trupore

Për të pasur një vlerësim më të plotë, profesionistët e shëndetit shpesh përdorin metoda shtesë:

• Matja e perimetrit të belit – yndyra abdominale lidhet me rreziqe më të mëdha shëndetësore.
• Skanimet DEXA dhe ADP (pletizmografia e zhvendosjes së ajrit) – ofrojnë përqindjen e saktë të yndyrës trupore.
• Kaliperët e lëkurës – përdoren për të matur trashësinë e palosjeve të lëkurës në zona të ndryshme të trupit.

BMI te Fëmijët dhe Adoleshentët

Për fëmijët dhe adoleshentët, BMI-ja llogaritet ndryshe. Mjekët përdorin grafikë specifikë të zhvilluar nga WHO ose CDC për të përcaktuar nëse një fëmijë është nënpeshë, ka peshë normale, është mbipeshë apo obez. Vlerësimi bazohet në moshë dhe gjini, duke marrë parasysh fazat e ndryshme të rritjes.

BMI nuk është gjithçka

Ndërsa BMI ofron një tregues të shpejtë për vlerësimin e peshës trupore, shëndeti nuk mund të përcaktohet vetëm përmes një numri. Faktorë si:

• Gjenetika
• Niveli i aktivitetit fizik
• Dietat ushqimore
• Gjendja mendore dhe emocionale
• Të dhënat mjekësore familjare

…janë gjithashtu vendimtare për të kuptuar shëndetin e përgjithshëm të një individi.

Përfundim

BMI është një nga mjetet më të thjeshta dhe më të përdorura për vlerësimin e rrezikut të lidhur me peshën, por nuk është gjithmonë tregues i saktë për shëndetin. Për të marrë një pasqyrë të plotë të shëndetit tuaj trupor, është e nevojshme të konsultoheni me profesionistë të kujdesit shëndetësor dhe të përdoren edhe metoda të tjera matjeje kur është e nevojshme.