Eritema Toksike Neonatorum (ETN): Çfarë është, shkaqet, simptomat, diagnostifikimi dhe trajtimi

Eritema toksike neonatorum (ETN) është një gjendje e zakonshme dhe e padëmshme e lëkurës që prek të porsalindurit. Shfaqet në formën e njollave të kuqe dhe gungave të vogla të mbushura me lëng, që zakonisht zhduken vetvetiu brenda një deri në dy javë pa nevojën e trajtimit specifik. Megjithëse pamja e saj mund të jetë shqetësuese për prindërit, ETN nuk shkakton dhimbje, kruarje apo shqetësim tek foshnja.

Çfarë është Eritema Toksike Neonatorum?

ETN është një skuqje beninje e lëkurës që prek foshnjat gjatë periudhës neonatale, zakonisht brenda javës së parë pas lindjes. Skuqja mund të përfshijë fytyrën, gjoksin dhe gjymtyrët e foshnjës dhe ngjan me aknet, por ndryshe nga aknet foshnjore – të cilat zgjasin më gjatë – ETN zhduket shpejt dhe pa pasoja afatgjata.

Ndërsa termi “toxicum” mund të jetë konfuzues, gjendja nuk ka asnjë lidhje me toksicitetin apo ndonjë rrezik për foshnjën. Rreth 40-50% e të porsalindurve përjetojnë ETN, veçanërisht ata që lindin në kohë, janë meshkuj ose kanë lindje vaginale që zgjatën gjatë apo ndodhën në klimë të ngrohtë dhe të lagësht.

Shkaqet dhe Mekanizmat

Shkaku i saktë i ETN mbetet i panjohur. Sipas ekspertëve, zhvillimi i saj mund të lidhet me pjekurinë e pamjaftueshme të folikulave të qimeve dhe gjëndrave dhjamore të foshnjës. Disa teori sugjerojnë se gjendja ndodh si reagim imunitar ndaj pranisë së baktereve në sipërfaqen e lëkurës, çka mund të jetë pjesë e zhvillimit normal të sistemit imunitar të foshnjës.

Shenjat dhe Simptomat

Simptoma kryesore e ETN janë gungat e vogla të mbushura me lëng të verdhë (pustula), të rrethuar nga zona të skuqura të lëkurës. Këto ndryshime mund të zhduken dhe të rishfaqen në pjesë të ndryshme të trupit, veçanërisht në zonat me folikula qimesh si fytyra, krahët, këmbët dhe trupi. Pustulat nuk shfaqen në pëllëmbët e duarve apo në shputat e këmbëve. Megjithëse mund të duken si flluska të infektuara, përmbajtja e tyre nuk përmban patogjenë të dëmshëm dhe nuk tregon për infeksion.

Simptomat zakonisht nuk janë të pranishme menjëherë në lindje, por shfaqen pas disa ditësh. ETN nuk shoqërohet me simptoma sistemike si temperaturë apo shqetësime të tjera të përgjithshme.

Diagnostikimi dhe Diferencimi

Mjekët dhe mamitë mund ta diagnostikojnë ETN bazuar vetëm në pamjen klinike të skuqjes. Në raste të rralla, nëse ekziston dyshimi për infeksione si herpes simpleks – sidomos në foshnjat e lindura nga nëna me herpes gjenital – mund të kryhet një analizë laboratorike (si testi Tzanck) për të përjashtuar diagnoza më serioze.

Trajtimi dhe Kujdesi

Nuk nevojitet asnjë trajtim për ETN. Gjendja zgjidhet spontanisht pa ndërhyrje mjekësore. Është e rëndësishme të mos preken ose të shtrydhen gungat për të shmangur rrezikun e infeksioneve bakteriale sekondare. Rekomandohet pastrim i butë i lëkurës me sapunë dhe produkte pa aromë, të përshtatshme për lëkurë të ndjeshme. Duhet shmangur larja e tepërt, e cila mund të çojë në tharje dhe acarim të lëkurës.

Parandalimi

Nuk ekziston një mënyrë e caktuar për të parandaluar ETN. Gjendja është e pashmangshme dhe nuk lidhet me ndonjë faktor të kontrollueshëm nga prindërit. Lajmi i mirë është se nuk shkakton ndonjë dëm dhe zakonisht nuk lë gjurmë.

Prognoza dhe Jetesa me ETN

Shumica e foshnjave me ETN kanë prognozë të shkëlqyer. Gungat zhduken brenda pesë deri në 14 ditë dhe vetëm në raste të rralla ato rikthehen brenda gjashtë javëve të para të jetës. Edhe nëse ndodh rikthim, simptoma janë po aq të padëmshme dhe kalimtare.

Kur Duhet Kërkuar Ndihmë Mjekësore?

Edhe pse ETN është një gjendje beninje, prindërit duhet të kontaktojnë mjekun nëse vërejnë:

• Flluska ose plagë që rrjedhin.
• Simptoma si kollë, rrjedhje hundësh apo letargji.
• Ethe apo skuqje që gjakoset.
• Skuqje që zgjat më shumë se dy javë.

Përfundim:
Eritema toksike neonatorum është një gjendje shumë e zakonshme, beninje dhe e vetëkufizuar tek të porsalindurit. Edhe pse pamja mund të jetë shqetësuese për prindërit e rinj, nuk ka asnjë arsye për alarm. Informimi dhe mirëkuptimi i kësaj gjendjeje është çelësi për një përkujdesje të qetë dhe të sigurt për foshnjën tuaj.