Çfarë fshihet pas mungesës së ilaçeve në Gjermani?
Prej vitesh, në Evropë ka pasur probleme me furnizimin e ilaçeve, dhe këto probleme janë përkeqësuar muajt e fundit në Gjermani. Analistët thonë se nuk pritet zgjidhje e shpejtë për këtë situatë.
Edhe pse kushton vetëm disa cent, solucionet fiziologjike janë aktualisht të pakta: ky produkt ka munguar në spitalet dhe farmacitë gjermane, ndërkohë që është i nevojshëm urgjentisht për operacione, pastrime dhe infuzione. Sipas Thomas Preis, kreut të Dhomës së Farmacistëve të Rajonit të Rheinlandit Verior, situata është përkeqësuar ndjeshëm muajt e fundit.
“Ajo që ishte një problem madhor në spitale prej muajsh, tani po prek edhe kujdesin ambulator,” paralajmëroi ai për gazetën Rheinische Post me qendër në Düsseldorf.
Ministria e Shëndetësisë së Nordrhein-Westfalen konfirmoi se kishte pengesa në furnizim. Ajo deklaroi se për disa muaj “klinikat në Nordrhein-Westfalen dhe Gjermani kishin marrë vetëm 80% të nevojave të tyre,” dhe kohët e fundit kjo përqindje ka rënë në rreth 50%. Sipas Institutit Federal për Ilaçet dhe Pajisjet Mjekësore (BfArM), situata do të vazhdojë të jetë problematike për muajt në vazhdim.
Mungesa e antibiotikëve në veçanti
Gjermania është përballur në mënyrë të përsëritur me mungesa të ilaçeve, veçanërisht të antibiotikëve dhe ilaçeve për fëmijë, gjatë viteve të fundit. Pasojat janë të rënda: një sondazh i kryer në pranverën e vitit 2024 nga Shoqata Profesionale e Pediatërve Gjermanë (BVKJ) zbuloi se rreth një e treta e mjekëve mendonin se cilësia e trajtimit ishte në rrezik.
Sondazhi gjithashtu tregoi se trajtimi po bëhej më kohëzgjatës, pasi mjekët duhet të kontrollonin paraprakisht se cilat ilaçe ishin në dispozicion. Sipas Shoqatës Gjermane të Farmacistëve (DAV), probleme janë shfaqur tashmë për rreth 500 ilaçe të ndryshme të përshkruara.
Edhe vendet e tjera të BE-së po përballen me mungesa. Sipas një sondazhi të vitit 2023 nga Grupi Farmaceutik i Bashkimit Evropian (PGEU), situata është përkeqësuar në disa shtete anëtare, përfshirë Suedinë, Portugalinë dhe Spanjën.
Përbërësit aktivë nga Kina dhe India
Shkaqet e mungesave janë komplekse, ashtu si prodhimi i ilaçeve. Ndërsa Gjermania, e cila ka kompani të mëdha farmaceutike si Bayer, BASF, Boehringer Ingelheim dhe BioNTech, dikur njihej si “farmacia e botës,” tani prodhimi bëhet në mbarë globin. Zinxhirët e furnizimit janë më të gjatë dhe më të prirur për ndërprerje.
Shumica e përbërësve aktivë prodhohen tani në Kinë dhe Indi. Jo vetëm që pagat janë më të ulëta atje, por edhe rregullat mjedisore janë më pak të rrepta sesa në BE. Prodhimi masiv dhe monopolizimi janë bërë qendrore për të ulur kostot e prodhimit. Si rezultat, një numër më i vogël furnitorësh po prodhojnë gjithnjë e më shumë sasi.
“Ndërsa dikur kishim 10 furnitorë për shurupin e paracetamolit për ethe, sot ka mbetur vetëm një furnitor kryesor,” shpjegoi profesori David Francas, ekspert i zinxhirëve të furnizimit në Universitetin e Shkencave të Zbatuara në Worms, për DW.
“Jemi, pra, të varur nga disa prodhues. Dhe nëse një prej tyre ngec, gjithë zinxhiri i furnizimit ngec,” tha profesorja Ulrike Holzgrabe, eksperte e kimisë farmaceutike dhe mjekësore në Universitetin e Würzburgut.
“Nëse ka katastrofa të vogla gjatë rrugës së furnizimit, si një port i mbyllur në Shanghai gjatë pandemisë COVID-19 apo një anije që bllokon Kanalin e Suezit, atëherë mallrat nuk arrijnë tek ne,” tha ajo për DW.
Prodhimi “just-in-time” nuk ndihmon
Stoqet e kufizuara dhe prodhimi “just-in-time” (në kohë të saktë) vetëm e përkeqësojnë problemin kur mungesat e përkohshme në zinxhirin e prodhimit nuk mund të kompensohen. Por ekspertët besojnë se rigjenerimi i stoqeve është i kushtueshëm. Magazinimi kushton para dhe nuk është e sigurt nëse ilaçet e magazinuara do të shiten me të vërtetë.
Fluktuacionet në kërkesë janë të mëdha: gjatë pandemisë COVID-19, për shembull, kërkesa për produkte të Infektopharm-it u zhduk për shkak të përdorimit të gjerë të maskave, gjë që çoi në rënie të sëmundjeve infektive të tjera. Kompania u detyrua të shkatërronte lëngje antibiotike të shtrenjta për fëmijë, pasi nuk mund t’i shiste ato. Dy vjet më vonë, kërkesa u rrit përsëri.
Problemi i çmimit dhe barnat gjenerike
Problemi i çmimeve është veçanërisht akut me barnat gjenerike, të cilat përbëjnë 70-80% të furnizimit bazë me ilaçe. “Margjinat për prodhimin e këtyre produkteve janë jashtëzakonisht të ulëta,” tha Holzgrabe. Prodhuesit janë të detyruar të prodhojnë sa më lirë të jetë e mundur përmes marrëveshjeve të zbritjeve dhe marrëveshjeve të tjera të futur në sistemin shëndetësor gjerman vite më parë.
Edhe pse shumë kanë bërë thirrje për rikthimin e prodhimit në BE, kjo do të ishte e vështirë. Një nga arsyet është se do të ishte e ndërlikuar të prodhohen kimikatet e nevojshme për përbërësit aktivë. “Ne kemi krijuar legjislacion mjedisor që e bën këtë pothuajse të pamundur,” tha Holzgrabe.
Edhe nëse kjo do të ishte e mundur, nuk do të ofronte një zgjidhje për dimrin e ardhshëm. “Duhet të paktën pesë vjet për të rivendosur kapacitetet e prodhimit,” tha Francas.
