Çfarë është sëmundja e hashimotos?

Sëmundja e Hashimotos është një sëmundje autoimune që prek gjëndrën tiroide. Tiroidja është një gjëndër në qafë që prodhon hormone të cilat rregullojnë mënyrën se si trupi përdor energjinë. Kjo sëmundje dëmton gjëndrën tiroide, duke shkaktuar tiroksikozë – një gjendje ku hormonet tiroide të prodhuara më parë lëshohen në qarkullimin e gjakut në sasi të mëdha.

Kjo fazë tiroksikoze zakonisht pasohet nga një fazë hipotiroidie, ku ka mungesë të hormoneve tiroide në gjak.

Kjo sëmundje njihet gjithashtu si tiroiditi i Hashimotos, tiroiditi kronik limfocitar ose tiroiditi autoimun.

Nuk dihet saktësisht sa persona preken nga sëmundja e Hashimotos, por ajo është shkaku më i zakonshëm i hipotiroidizmit (tiroides joaktive).

Simptomat e sëmundjes së Hashimotos

Simptomat e kësaj sëmundjeje janë të ngjashme me ato të problemeve të tjera të tiroides. Në fillim, mund të mos shfaqen simptoma ose të jenë të lehta, por me kalimin e kohës mund të përkeqësohen. Simptomat më të zakonshme përfshijnë:

• Lodhje e shtuar
• Shtim në peshë
• Kapsllëk
• Ndjeshmëri e shtuar ndaj të ftohtit
• Probleme me fertilitetin
• Cikli menstrual i çrregullt ose me hemorragji të rëndë
• Dhimbje të muskujve dhe kyçeve pa ndonjë shkak tjetër të dukshëm
• Rrahje të ngadalta të zemrës
• Lëkurë e thatë
• Flokë të holluar

Në raste të rralla, sëmundja e Hashimotos mund të çojë në mbiprodhim të hormoneve tiroide, duke shkaktuar simptoma si:

• Ankth dhe irritim
• Djersitje e shtuar
• Dridhje të duarve
• Rrahje të shpejta të zemrës
• Vështirësi në gjumë
• Humbje në peshë

Disa persona me këtë sëmundje zhvillojnë edhe një “gushë” – një zmadhim të gjëndrës tiroide në pjesën e përparme të qafës. Gusha mund të japë ndjesinë e një presioni ose fryrjeje në fyt, por zakonisht nuk është e dhimbshme. Në disa raste, ajo mund të zvogëlohet vetë, ndërsa në raste të tjera mund të kërkohet ndërhyrje kirurgjikale për heqjen e saj.

Shkaqet

Sëmundja e Hashimotos ndodh kur sistemi imunitar sulmon gabimisht gjëndrën tiroide, duke e dëmtuar atë dhe duke penguar prodhimin e hormoneve tiroide. Shkaku i saktë i kësaj sëmundjeje ende nuk dihet, por ajo ka tendencë të trashëgohet në familje.

Shkencëtarët besojnë se faktorë gjenetikë dhe mjedisorë ndikojnë në shfaqjen e sëmundjes. Disa nga faktorët e mundshëm përfshijnë:

• Infeksionet me hepatit C, të cilat mund të dëmtojnë indin e tiroides
• Disa medikamente ose trajtime mjekësore, si litiumi ose ekspozimi i tepërt ndaj rrezatimit
• Konsumi i tepërt i jodit në ushqime apo suplemente
• Stresi i lartë, megjithëse nevojiten më shumë studime për këtë lidhje

Faktorë të tjerë të rrezikut përfshijnë moshën e avancuar, gjininë femërore, shtatzëninë, sindromën Down dhe praninë e sëmundjeve të tjera autoimune.

Si diagnostikohet sëmundja e Hashimotos?

Mjeku juaj do të bëjë një ekzaminim fizik dhe do të pyesë për historikun tuaj mjekësor dhe atë familjar. Nëse keni simptoma të sëmundjes ose keni raste të saj në familje, është e rëndësishme ta informoni mjekun tuaj. Ai mund të palpojë qafën për të kontrolluar praninë e një gushe.

Diagnoza zakonisht konfirmohet me analiza gjaku që matin:

• Triiodotironinën (T3) dhe tiroksinën (T4) – Hormonet tiroide që tregojnë nivelin e aktivitetit të gjëndrës tiroide.
• Hormoni stimulues i tiroides (TSH) – Një hormon i prodhuar nga gjëndra e hipofizës që rregullon prodhimin e hormoneve tiroide. Niveli i lartë i TSH sugjeron hipotiroidizëm, ndërsa niveli i ulët sugjeron hipertiroidizëm.
• Antitrupat ndaj tiroides – Prania e antitrupave të caktuar mund të ndihmojë në diagnostikimin e një sëmundjeje autoimune të tiroides.

Nëse analizat e gjakut nuk janë të mjaftueshme për të konfirmuar diagnozën, mjeku mund të rekomandojë një eko të tiroides për të vlerësuar madhësinë dhe strukturën e saj.

Trajtimi

Nuk ka një kurë për sëmundjen e Hashimotos, por simptomat mund të menaxhohen me medikamente dhe ndryshime në stilin e jetesës. Trajtimi më i zakonshëm është levotiroksina, një medikament që zëvendëson hormonin T4. Disa nga emrat tregtarë të saj përfshijnë Levothroid, Levoxyl, Synthroid, Tirosint etj.

Ky trajtim nuk shëron sëmundjen, por ndihmon në eliminimin e simptomave. Rekomandohet që pilula të merret 30–60 minuta para mëngjesit me stomakun bosh, pasi ushqimet dhe pijet mund të ndikojnë në përthithjen e saj.

Disa studime sugjerojnë se një dietë anti-inflamatore mund të ndihmojë në menaxhimin e sëmundjes. Kjo dietë përfshin proteina bimore dhe peshk, fibra të larta, fruta dhe perime të shumta, si dhe disa erëza të veçanta. Megjithatë, nevojiten më shumë kërkime për të konfirmuar efektivitetin e saj për Hashimoton.

Parandalimi

Duke qenë se shkaku i saktë i sëmundjes nuk është i njohur, nuk ka një mënyrë të sigurt për ta parandaluar. Megjithatë, shmangia e faktorëve të njohur rreziku, si infeksionet me hepatit C apo konsumimi i tepruar i jodit, mund të ndihmojë në uljen e rrezikut.

Sëmundjet e lidhura

Personat me Hashimoto kanë më shumë gjasa të preken edhe nga sëmundje të tjera autoimune. Tek të rriturit, sëmundjet më të zakonshme që shoqërohen me Hashimoton përfshijnë:

• Artritin reumatoid dhe sëmundje të tjera të kyçeve
• Sëmundje të indeve lidhëse, si sindroma Sjögren

Ndërsa tek fëmijët dhe adoleshentët, më të zakonshme janë:

• Sëmundja celiake
• Diabeti i tipit 1

Jetesa me sëmundjen e Hashimotos

Shumë njerëz me Hashimoto arrijnë të mbajnë një cilësi të mirë jete duke marrë mjekimin e duhur dhe duke bërë kontrolle të rregullta mjekësore. Ndërkohë, vazhdojnë kërkimet shkencore për trajtime të reja që mund të ofrojnë një zgjidhje më të mirë në të ardhmen.