Çfarë është kolagjeni dhe për çfarë shërben?

Kolagjeni është një lloj proteine që gjendet në trupin e njeriut dhe në ushqime të caktuara si lëkura dhe ligamentet e kafshëve. Gjithashtu, është i disponueshëm si suplement.
Shumë njerëz që dëshirojnë të mbështesin shëndetin e lëkurës, kyçeve dhe flokëve konsumojnë suplemente të kolagjenit çdo ditë ose e shtojnë atë në kafen, çajin apo smoothie-n e tyre të mëngjesit.
Megjithëse përdorimi i suplementeve të kolagjenit është në rritje, shumica e njerëzve nuk e dinë saktësisht se çfarë është kolagjeni dhe çfarë funksioni ka në trupin e tyre.
Ky artikull shpjegon gjithçka që duhet të dini rreth kolagjenit, duke përfshirë rëndësinë e tij, funksionet në organizëm dhe nëse suplementet e kolagjenit ia vlejnë apo jo.
Kolagjeni është proteina strukturore më e bollshme në trupin e kafshëve. Ky lloj proteine përbën strukturën dhe skeletin e qelizave dhe indeve.
Ekzistojnë 28 lloje të njohura të kolagjenit, ku tipi I përbën rreth 90% të kolagjenit në trupin e njeriut.
Kolagjeni përbëhet kryesisht nga aminoacidet glicinë, prolinë dhe hidroksiprolinë. Këto aminoacide formojnë tre fije, të cilat krijojnë strukturën karakteristike në formë spirale të trefishtë të kolagjenit.
Kolagjeni ndodhet në indet lidhëse, lëkurë, tendina, kocka dhe kërc. Ai ofron mbështetje strukturore për indet dhe luan role të rëndësishme në proceset qelizore si:
Qelizat lidhëse të quajtura fibroblaste prodhojnë dhe mirëmbajnë kolagjenin. Me kalimin e moshës, kolagjeni shpërbëhet, funksioni i fibroblasteve dobësohet dhe prodhimi i kolagjenit ngadalësohet.
Këto ndryshime, së bashku me humbjen e një proteine tjetër strukturore të quajtur elastinë, çojnë në shenja plakjeje si lëkura e varur dhe rrudhat.
Trupi juaj e prodhon natyrshëm kolagjenin, por ai mund të merret edhe nga dieta ose suplemente.
Produktet me kolagjen, si suplementet dhe kremrat e fytyrës, përdoren shpesh për trajtimin e shenjave të plakjes si rrudhat, humbja e hidratimit të lëkurës dhe dhimbjet e kyçeve.
Kolagjeni është i disponueshëm në formë pluhuri, kapsulash dhe lëngu. Mund të konsumohet si suplement ose të shtohet në pije të ngrohta dhe të ftohta, si dhe në ushqime si tërshëra, kos dhe ushqime energjike.
Në fushën mjekësore, kolagjeni përdoret për trajtimin e plagëve, djegieve dhe ulcerave diabetike. Gjithashtu, industria e kozmetikës e përdor kolagjenin në kremra dhe serume për shkak të vetive të tij hidratuese.
Me kalimin e moshës, prodhimi i kolagjenit zvogëlohet natyrshëm. Gjithashtu, struktura e tij bëhet më e fragmentuar dhe e shpërndarë.
Ky proces çon në shenja të plakjes si rrudhat, tharjen dhe varjen e lëkurës. Po ashtu, kockat humbasin forcën për shkak të reduktimit të kolagjenit në sistemin skeletor.
Disa faktorë të stilit të jetesës mund ta përshpejtojnë këtë proces:
Kolagjeni ndodhet në të gjitha kafshët, veçanërisht në lëkurën dhe kyçet e tyre.
Disa burime të pasura me kolagjen përfshijnë:
Përveç konsumit të kolagjenit direkt, mund të mbështesni prodhimin e tij duke konsumuar proteina të mjaftueshme nga ushqime si shpendët, peshku, bishtajoret dhe vezët.
Gjithashtu, vitamina C është thelbësore për sintezën e kolagjenit. Mungesa e saj mund të çojë në prodhim të dobët të kolagjenit. Prandaj, është e rëndësishme të konsumoni ushqime të pasura me vitaminë C si agrumet, specat, perimet e gjelbra dhe manaferrat.
Hulumtimet tregojnë se suplementet e kolagjenit mund të ofrojnë disa përfitime.
Një nga arsyet kryesore pse njerëzit marrin kolagjen është për të përmirësuar shëndetin e lëkurës. Studimet tregojnë se suplementet e kolagjenit mund të ndihmojnë në përmirësimin e hidratimit, elasticitetit dhe zvogëlimin e rrudhave.
Një rishikim i 19 studimeve me 1,125 pjesëmarrës zbuloi se kolagjeni i hidrolizuar përmirësoi dukshëm hidratimin dhe elasticitetin e lëkurës, krahasuar me placebo-n.
Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se disa nga këto studime janë financuar nga kompani që prodhojnë suplemente kolagjeni, gjë që mund të ndikojë në rezultatet.
Doza efektive për përmirësimin e lëkurës varion nga 2.5 deri në 15 gramë në ditë për të paktën 8 javë.
Kolagjeni gjithashtu mund të ndihmojë në forcimin e kockave. Një studim me 102 gra pas menopauzës zbuloi se konsumimi i 5 gramëve kolagjen në ditë për një vit përmirësoi densitetin mineral të kockave.
Një studim pasues me të njëjtat gra tregoi se konsumimi i vazhdueshëm i kolagjenit për 4 vite çoi në një rritje të mëtejshme të densitetit të kockave.
Gjithashtu, një përmbledhje e studimeve tregoi se marrja e kolagjenit ndihmon në lehtësimin e simptomave të osteoartritit, si ngurtësimi i kyçeve.
Për gratë e moshuara ose ata me densitet të ulët kockor, suplementet e kolagjenit mund të kenë përfitime të dukshme. Megjithatë, efektet mund të jenë më të kufizuara te meshkujt, të rinjtë ose ata me densitet të mirë kockor.