Çfarë është Ekzostoza?
Një gungë që shfaqet papritur pranë një kocke mund të jetë shqetësuese, por jo çdo rritje e tillë është arsye për panik. Një ekzostozë është një tumor jokancerogjen i kockave që formohet si një gungë mbi një kockë ekzistuese. Në shumicën e rasteve, ekzostozat nuk janë të rrezikshme dhe mund të kalojnë pa shkaktuar ndonjë simptomë – por në disa situata ato mund të ndikojnë në cilësinë e jetës dhe kërkojnë vëmendje mjekësore.
Çfarë është ekzostoza?
Ekzostozat janë tumore beninje (jokancerogjene) që shfaqen si rritje të ngurta mbi sipërfaqen e një kocke. Ato nuk përhapen në pjesë të tjera të trupit dhe zakonisht nuk lidhen me kancerin. Megjithatë, pozicioni i tyre mund të ndikojë ndjeshëm në lëvizshmëri, ndjeshmëri apo funksion normal të trupit.
Ku formohen zakonisht?
Ekzostoza mund të zhvillohet në çdo kockë të trupit. Disa nga zonat më të zakonshme përfshijnë:
- Kyçet e këmbëve dhe këmbët
- Kanalet e veshit (“veshi i surferit”)
- Zgavrat e sinuseve
- Nofullën
- Gishtat e duarve dhe këmbëve
- Thembrën e këmbës (“deformimi i Haglund”)
Simptomat më të zakonshme
Shumë ekzostoza nuk japin shenja të dukshme. Por në raste të tjera, ato mund të shkaktojnë:
- Dhimbje në zonën ku ndodhet ekzostoza
- Ngurtësi ose vështirësi në lëvizje
- Humbje dëgjimi apo infeksione të përsëritura të veshit (te ekzostozat e kanalit të veshit)
- Hundë e bllokuar (nëse ndodhet në sinuse)
Shfaqja e dhimbjes varet nga vendndodhja dhe madhësia e rritjes. Nëse ekzostoza rritet pranë një nyjeje, ajo mund të kufizojë lëvizshmërinë apo të shkaktojë fërkime dhe irritime të indeve përreth.
Çfarë e shkakton një ekzostozë?
Në disa raste, ekzostozat mund të formohen pa një shkak të qartë. Faktorët më të zakonshëm që ndikojnë përfshijnë:
- Dëmtimet ose trauma të mëparshme në kocka
- Sëmundje degjenerative si osteoartriti
- Stenoza kurrizore
- Trashëgimia familjare
Fëmijët dhe adoleshentët janë më të predispozuar të zhvillojnë ekzostoza, pasi kockat e tyre janë në faza të shpejta rritjeje.
Si diagnostikohet?
Diagnoza bëhet përmes një kontrolli fizik dhe testeve të imazherisë, si:
- Rreze X
- Tomografi e kompjuterizuar (CT)
- Rezonancë magnetike (MRI)
Mjeku do të vlerësojë madhësinë, pozicionin dhe ndikimin e ekzostozës në indet përreth për të përcaktuar nevojën për trajtim.
Si trajtohet?
Jo të gjitha ekzostoza kërkojnë trajtim. Nëse nuk shkaktojnë dhimbje ose shqetësime, zakonisht nuk kërkojnë ndërhyrje. Opsionet përfshijnë:
- Barnat kundër dhimbjes dhe inflamacionit (NSAID)
- Ndryshim i këpucëve ose pajisjeve ortopedike për raste si deformimi i Haglund
- Kirurgji në rastet kur ekzostoza shkakton dhimbje të forta, kufizon lëvizjen ose kompreson nerva apo organe
A mund të parandalohen?
Fatkeqësisht, nuk ka mënyrë të garantuar për të parandaluar formimin e një ekzostoze. Megjithatë, menaxhimi i sëmundjeve kronike si artriti dhe mbrojtja e kockave nga lëndimet mund të ndihmojnë në reduktimin e rrezikut.
Kur duhet të konsultoheni me mjekun?
Nëse vini re një gungë të re pranë një kocke, ndjeni dhimbje të pashpjegueshme ose përjetoni vështirësi në dëgjim, frymëmarrje apo lëvizje – kontaktoni menjëherë me një ofrues të kujdesit shëndetësor. Zbulimi dhe trajtimi i hershëm është çelësi për të shmangur komplikimet.
