Bruksizmi (shtrëngimi i dhëmbëve) – pse ndodh dhe si trajtohet?

Bruksizmi është kur shtrëngoni, kërcëllini ose përplasni dhëmbët. Zakonisht ndodh në mënyrë të pandërgjegjshme, qoftë gjatë orëve kur jeni zgjuar apo gjatë gjumit. Shkaktarët përfshijnë stresin, ankthin, çrregullimet e gjumit dhe disa medikamente. Shumica e njerëzve që kërcëllijnë dhëmbët mund të lehtësojnë simptomat me një mbrojtëse dentare të personalizuar.

Çfarë është Bruksizmi?

Bruksizmi ndodh kur shtrëngoni, kërcëllini ose përplasni dhëmbët. Zakonisht ndodh në mënyrë të pandërgjegjshme, dhe mund të shfaqet si gjatë gjendjes së zgjuar ashtu edhe gjatë gjumit.

Shumë njerëz herë pas here kërcëllijnë dhëmbët, veçanërisht gjatë periudhave stresuese. Por, nëse ndodh shpesh, mund të shkaktojë dëmtime dentare, dhimbje koke, dhimbje në nofull dhe probleme të tjera.

Çdokush mund të zhvillojë bruksizëm, por është më i zakonshëm gjatë fëmijërisë, adoleshencës dhe në moshën e re. Sidoqoftë, është e vështirë të dihet saktësisht sa njerëz kërcëllijnë dhëmbët, pasi shpesh ndodh gjatë gjumit.

Simptomat dhe Shkaqet

Simptomat e bruksizmit
Nëse kërcëllini shpesh dhëmbët, mund të zhvilloni simptoma të tilla si:

• Dhimbje koke ose dhimbje në fytyrë, veçanërisht në mëngjes
• Dhimbje në veshë
• Muskuj të lodhur të nofullës
• Zhurmë (tingëllimë) në vesh
• Dhimbje gjatë të ngrënit
• Vështirësi në hapjen dhe mbylljen e gojës

Llojet e Bruksizmit
Bruksizmi mund të ndodhë gjatë zgjuar apo gjatë gjumit. Veprimi i kërcëllimit është i njëjtë, por bruksizmi gjatë gjumit dhe gjatë ditës janë dy gjendje të ndryshme:

• Bruksizmi gjatë zgjimit: Nëse kërcëllini dhëmbët vetëm gjatë orëve të zgjimit, mund të mos keni nevojë për trajtim — veçanërisht nëse arrini të jeni të ndërgjegjshëm për të dhe të reduktoni stresin. Ndjenja e ankthit, stresit ose zemërimit mund të shkaktojë shtrëngimin e dhëmbëve. Mund të vini re gjithashtu se shtrëngoni nofullën kur përqendroheni në diçka.
• Bruksizmi gjatë gjumit: Kërcëllimi i dhëmbëve gjatë gjumit mund të shkaktojë më shumë dëme sesa gjatë zgjimit, pasi nuk jeni të ndërgjegjshëm që po ndodh. Njerëzit me bruksizëm gjatë gjumit shpesh kanë nevojë për trajtim për të menaxhuar efektet e kërcëllimit.

Shkaqet e Bruksizmit
Mjekët nuk e dinë saktësisht pse disa njerëz kërcëllijnë dhëmbët dhe të tjerë jo. Bruksizmi nuk ka një shkak të vetëm specifik. Përkundrazi, mund të ketë disa faktorë rreziku të përbashkët.

Faktorët e Rrezikut
Faktorët e rrezikut janë elemente që rrisin shanset për zhvillimin e një gjendjeje të caktuar. Ka shumë faktorë rreziku për bruksizmin, duke përfshirë:

• Stresin dhe ankthin: Ndjenja e stresuar dhe e mbingarkuar mund të rezultojë në bruksizëm. Nëse keni çrregullime depresive ose të ankthit — si çrregullimi i madh depresiv ose çrregullimi i ankthit të përgjithshëm — jeni më të prirur ndaj bruksizmit.
• Zakonet e jetesës: Njerëzit që pinë duhan, konsumojnë alkool dhe përdorin shumë kafeinë (më shumë se gjashtë filxhanë kafe në ditë) kanë dy herë më shumë mundësi për të kërcëllitur dhëmbët sesa ata që nuk e bëjnë.
• Disa medikamente: Kjo përfshin një grup ilaçesh kundër ankthit të quajtura frenues të rimarrjes së serotoninës (SSRI).
• Apnea e gjumit: Studimet kanë konfirmuar një lidhje midis apnes së gjumit dhe kërcëllimit të dhëmbëve, që do të thotë se shumë njerëz kanë të dyja gjendjet. Megjithatë, ende nuk është e qartë nëse apnea e gjumit shkakton bruksizëm ose anasjelltas. Ekspertët vazhdojnë të studiojnë marrëdhënien midis kërcëllimit të dhëmbëve dhe çrregullimeve të gjumit.

Ndërlikimet e kësaj Gjendjeje

Nëse mbetet pa trajtim, kërcëllimi i dhëmbëve mund të çojë në:

• Çrregullime të gjumit
• Dëmtime dentare, si erozioni i dhëmbëve dhe dhëmbë të çarë ose të lirë
• Çrregullimi i nyjes temporomandibulare (TMJ)
• Dhimbje në fytyrë

Diagnoza dhe Testet

Si diagnostikohet bruksizmi nga mjekët?
Mjekët (zakonisht dentistët) zakonisht diagnostikojnë bruksizmin bazuar në një ekzaminim fizik dhe simptomat tuaja. Në disa raste, mund të kërkohet një studim i gjumit (polisonografi). Ky test, që zhvillohet brenda një qendre të gjumit, mund të ofrojë një diagnozë përfundimtare.

Menaxhimi dhe Trajtimi

Si trajtohet bruksizmi?
Nëse keni një formë të lehtë të bruksizmit ose kërcëlloni dhëmbët herë pas here, ndoshta nuk keni nevojë për trajtim formal. Por në raste më të rënda, mjekët mund të rekomandojnë këto trajtime për bruksizmin:

• Mbrojtëse dentare: Një dentist mund të përgatisë një mbrojtëse dentare të personalizuar për të mbrojtur dhëmbët tuaj. Ky pajisje mund të vendosë nofullën tuaj në një pozicion më të favorshëm për të reduktuar ngarkesën e muskujve të TMJ. Ju e mbani mbrojtësen kur është më e mundshme që të kërcëlloni dhëmbët.
• Teknika të reduktimit të stresit: Gjetja e mënyrave për të menaxhuar stresin mund të ulë simptomat e bruksizmit, si meditimi, ushtrimet fizike dhe terapia njohës-behaviorale.
• Ndryshime në stilin e jetesës: Nëse kërcëllimi i dhëmbëve shkaktohet nga kafeina ose alkooli, reduktimi i konsumit mund të ndihmojë. Nëse pini duhan, ndërprerja e tij mund të ndihmojë që të ndaloni bruksizmin dhe të përmirësoni cilësinë e gjumit.
• Medikamente: Marrja e një relaksuesi muskulor para gjumit mund të reduktojë ose parandalojë kërcëllimin e dhëmbëve. Mjekët rekomandojnë këtë metodë vetëm përkohësisht.
• Injeksione të toksinës botulinike: Në raste të rënda, mjekët mund të rekomandojnë Botox® për kërcëllimin e dhëmbëve. Këto injeksione relaksojnë përkohësisht muskujt e nofullës dhe zvogëlojnë dhimbjen. Trajtimi duhet përsëritur çdo tre deri në katër muaj për të ruajtur rezultatet.

Parandalimi

A mund të parandalohet bruksizmi?
Nuk mund të ndaloni gjithmonë kërcëllimin e dhëmbëve, veçanërisht nëse ndodh gjatë gjumit. Megjithatë, ka hapa që mund të ndërmerrni për të ulur rrezikun e përgjithshëm:

–

Praktikoni vetëdijen për të reduktuar stresin ditor

• Bëni kontrolle të rregullta dentare. Një dentist mund të trajtojë dëmtimet dentare para se të përkeqësohen.
• Shmangni pirjen e duhanit, drogat rekreative dhe konsumimin e tepërt të alkoolit.

Parashikimi

Cila është prognoza për njerëzit që kërcëllijnë dhëmbët?
Parashikimi është përgjithësisht pozitiv. Fëmijët shpesh e kapërcejnë bruksizmin me kalimin e viteve. Për të rriturit, mbrojtëset dentare mund të jenë të dobishme. Nëse përdorni një mbrojtëse, sigurohuni që ta mbani rregullisht.

Në shumë raste, bruksizmi largohet vetvetiu. Por është e rëndësishme të dini si të menaxhoni simptomat nëse keni një periudhë të vështirë. Për më shumë informacion, konsultohuni me mjekun tuaj.

Pyetje të Shtuara

A është kërcëllimi i dhëmbëve një problem serioz?
Varet. Nëse kërcëlloni dhëmbët vetëm herë pas here, ndoshta nuk është ndonjë problem i madh. Por nëse e bëni shpesh dhe për një kohë të gjatë, mund të çojë në probleme shëndetësore, si dhëmbë të çarë, dhimbje koke, çrregullime të nyjeve temporomandibulare, zhurmë në vesh dhe probleme të tjera.