Aftësia për të qëndruar në një këmbë mund të parashikojë plakjen neuromuskulare, sugjeron një studim

Ndryshimet e ecjes dhe ekuilibrit janë të zakonshme ndërsa plakemi. Këto ndryshime janë për shkak të rënies së sistemeve shqisore, si shikimi dhe dëgjimi, si dhe sistemi neuromuskular.
Një studim i ri ka zbuluar se aftësia e një personi për të balancuar në njërën këmbë mund të jetë një tregues i besueshëm i plakjes neuromuskulare.
Studimi konfirmon se ushtrimet për të përmirësuar ekuilibrin janë të rëndësishme në të gjitha fazat e jetës dhe duhen vazhduar deri në pleqëri për të parandaluar rëniet.

Me përmirësimin e shëndetësisë dhe standardeve të jetesës, jetëgjatësia po rritet në të gjithë botën. Organizata Botërore e Shëndetësisë raporton se pritshmëria e shëndetshme e jetës në nivel global u rrit nga 58.3 vite në vitin 2000 në 61.9 vite në vitin 2021. Megjithatë, ato vite të shtuara nuk janë gjithmonë të shëndetshme; në Shtetet e Bashkuara, pavarësisht se pritshmëria e jetës është 77.5 vite, pritshmëria e jetës së shëndetshme ka rënë nga 65.8 vite në vitin 2000 në 63.9 vite në vitin 2019.

Në vitet e mëvonshme, shumë njerëz përjetojnë ndryshime në ecje dhe balancim, shpesh të shkaktuara nga dobësimi i shikimit ose dëgjimit, si dhe nga ndryshimet në sistemin neuromuskular. Këto ndryshime mund të çojnë në rrëzime, të cilat janë një shkak i rëndësishëm i vdekjes te të moshuarit.

Shkalla e plakjes neuromuskulare ndryshon shumë, dhe mosha biologjike, e cila mat funksionin e individëve të plakur dhe varet nga gjenetika dhe mjedisi, mund të ndryshojë shumë nga mosha kronologjike.

Por si mund të dimë kush ka më shumë gjasa të përjetojë këto ndryshime neuromuskulare të lidhura me moshën?

Një studim i ri i udhëhequr nga shkencëtarë në Mayo Clinic në Rochester, Minnesota, mund të ketë gjetur një përgjigje të mundshme. Ai sugjeron se aftësia për të qëndruar në një këmbë është një tregues i besueshëm i plakjes neuromuskulare tek burrat dhe gratë.

Studimi është botuar në PLOS One.

Në artikullin e tyre, autorët thonë:

“Rëndësia e balancës, veçanërisht kur qëndrohet në një këmbë, vjen nga fakti se kjo kërkon inpute të shumta shqisore dhe kontroll neuromuskular, përveç forcës së mjaftueshme të muskujve. Kjo është arsyeja pse balanca në një këmbë, siç tregoi studimi ynë, pëson rënien më të shpejtë në grupin tonë të shëndetshëm.”

Shumica e masave ranë me moshën

Studiuesit rekrutuan 40 persona të shëndetshëm, të moshës 50 vjeç e lart, për këtë studim të vogël. Gjysma e tyre ishin nën moshën 65 vjeç dhe gjysma ishin mbi 65. Ata regjistruan moshën, gjatësinë, peshën, nivelin e aktivitetit dhe dominimin e gjymtyrëve para se të bënin disa matje, të cilat përfshinin:

• Forcën e kapjes (ekstremiteti i sipërm) dhe forcën e gjurit (ekstremiteti i poshtëm) në anën dominuese.
• Balancën në qëndrimin 30-sekondësh — me dy këmbë me sy të hapur, dy këmbë me sy të mbyllur, një këmbë dominuese dhe jo dominuese me sy të hapur.
• Ecjen gjatë ecjes në një sipërfaqe të rrafshët (duke përdorur një sistem optik të kapjes së lëvizjes).

Ata gjithashtu llogaritën kufirin e stabilitetit dinamik (aftësia për të mbajtur balancën gjatë lëvizjes) për ecjet në një sipërfaqe të rrafshët.

Si forca e kapjes, ashtu edhe forca e gjurit ishin më të larta te burrat sesa te gratë, por të dyja gjinitë përjetuan një rënie me një normë prej 3.7% për dekadë. Nuk pati ndryshime të lidhura me moshën në ecje dhe stabilitetin dinamik.

Balanca tregoi rënien më të madhe me moshën

Megjithatë, lëvizja gjatë balancimit në qëndrimin me dy këmbë u rrit ndjeshëm me moshën, me 6.3% për dekadë për sytë e hapur dhe 10.4% për dekadë për sytë e mbyllur, duke treguar se balanca bie me moshën.

Koha e qëndrimit në një këmbë u zvogëlua me moshën për të dy gjinitë, duke rënë me një normë prej 2.2 sekondash për dekadë për anën jo dominuese dhe 1.7 sekonda për dekadë për anën dominuese.

Autorët sugjerojnë se këto gjetje tregojnë se sistemi shqisor neuromuskular bie më shpejt se forca.

“Ndërsa plaken, trupat tanë fillojnë të zhvillojnë dobësime në mënyrë asimetrike. Ne jemi krijuar me shumë mekanizma mbështetës në trupat tanë, kështu që nëse një pjesë e trupit nuk funksionon mirë, të tjerët mund të na ndihmojnë të rregullojmë dhe mbajmë aftësitë për të kryer detyra. Por kur e heqim njërën këmbë nga mbajtja e trupit, një këmbë e dobët mund të mos na mbajë.”
— Dr. William Buxton, neurolog dhe drejtor i Neuromuscular dhe Neurodiagnostic Medicine dhe Programet e Parandalimit të Rrëzimeve në Pacific Neuroscience Institute në Providence Saint John’s Health Center në Santa Monica, Kaliforni, i cili nuk ishte pjesë e studimit.

Si ta ruajmë balancën ndërsa plakemi

Njerëzit shpesh përqendrohen te forca, fleksibiliteti dhe qëndrueshmëria kur ushtrohen, por ky studim thekson rëndësinë e punës mbi balancën gjatë gjithë jetës. Ruajtja e balancës ndërsa plakemi është veçanërisht e rëndësishme për të shmangur rrëzimet që mund të çojnë në thyerje kockash dhe dëmtime të tjera.

Disa ushtrime të thjeshta për përmirësimin e balancës përfshijnë:

• Ecje në një vijë, duke vendosur njërën këmbë përpara tjetrës për një distancë të shkurtër.
• Qëndrim në një këmbë — përkuleni njërin gju për të ngritur këmbën para jush, deri sa gjuri të jetë në linjë me ijet. Përsëriteni disa herë në secilën anë dhe mbajeni një karrige ose mur për mbështetje nëse është e nevojshme.

Për ata që ndihen të paqëndrueshëm, rekomandohet një vlerësim nga një terapist fizik, i cili mund të ndihmojë në identifikimin e asimetrive të fshehura në forcën e këmbëve dhe të përmirësojë pozicionin dhe forcën e pjesës së trungut, që ndikon ndjeshëm në forcën e këmbëve dhe balancën.